Όταν τα ραντεβού από τα apps σε αφήνουν συναισθηματικά άδεια – Πώς να βάλεις ξανά όρια, μέτρο και φροντίδα στον έρωτα.

Ξυπνάς, ανοίγεις για λίγο το κινητό «να τσεκάρεις κάτι» και πριν το καταλάβεις έχεις κάνει ήδη δέκα swipes. Δύο–τρεις αδιάφορες συνομιλίες, ένα «γκουχ» κακοφτιαγμένο «γεια κούκλα», ένα match που σε ενθουσίασε αλλά εξαφανίστηκε μετά από τρία μηνύματα. Κλείνεις την εφαρμογή και νιώθεις πιο άδεια απ’ ό,τι πριν. Αντί για ενθουσιασμό, νιώθεις κούραση, απογοήτευση, ίσως και μια μικρή, επίμονη σκέψη στο πίσω μέρος του μυαλού σου: «Μήπως τελικά δεν θα βρω ποτέ αυτό που ψάχνω;».

Από την Τρανούλη Δήμητρα, BSc, Συμβουλευτική Ψυχολόγος

Αν αναγνωρίζεις κάτι από τα παραπάνω, μπορεί να βιώνεις αυτό που ονομάζουμε dating burnout, μια μορφή συναισθηματικής εξουθένωσης που συνδέεται με τα ραντεβού και, ειδικά σήμερα, με τη χρήση των dating apps.

Τι είναι το dating burnout;

Τον όρο «burnout» τον έχουμε συνηθίσει στον χώρο της εργασίας: εξάντληση, απώλεια ενδιαφέροντος, αίσθηση ότι δεν έχεις πια αντοχές. Κάτι παρόμοιο όμως μπορεί να συμβεί και όταν μιλάμε για την ερωτική σου ζωή. Μπορεί να πιάνεις τον εαυτό σου να βαριέται ακόμη και στην ιδέα να γνωρίσεις κάποιον καινούριο. Τα ραντεβού μοιάζουν μεταξύ τους, οι συζητήσεις επαναλαμβάνονται, οι ίδιες ερωτήσεις, τα ίδια αστεία. Νιώθεις ότι «δεν αντέχεις άλλα apps», αλλά ταυτόχρονα φοβάσαι πως, αν τα σβήσεις, θα μείνεις εκτός παιχνιδιού και δεν θα γνωρίσεις κανέναν.

Σιγά σιγά μπορεί να γίνεσαι πιο κυνική ή κυνικός: «Όλοι ίδιοι είναι, κανείς δεν θέλει κάτι σοβαρό, δεν υπάρχει κάτι καλό εκεί έξω». Το dating burnout δεν σημαίνει ότι έχεις κάτι λάθος επάνω σου ή ότι είσαι καταδικασμένη να μείνεις μόνη. Συνήθως είναι ένα καμπανάκι ότι ο τρόπος που σχετίζεσαι με τα apps και με τον εαυτό σου μέσα σε αυτά, χρειάζεται επαναπροσδιορισμό.

Γιατί εξουθενωνόμαστε συναισθηματικά από τα apps;

Τα dating apps υπόσχονται εύκολη πρόσβαση σε ανθρώπους που κανονικά δεν θα συναντούσες. Από μόνο του αυτό δεν είναι απαραίτητα αρνητικό. Το πρόβλημα ξεκινά όταν η ποσότητα αντικαθιστά την ποιότητα. Όταν έχεις δεκάδες matches, αλλά ελάχιστες ουσιαστικές συνδέσεις, ο εγκέφαλος αρχίζει να λειτουργεί σαν να βρίσκεται σε ένα «σούπερ μάρκετ ανθρώπων»: Γρήγορες ματιές, επιφανειακά κριτήρια, βιαστικά συμπεράσματα. Οι άλλοι αρχίζουν να μοιάζουν με προφίλ και μόνο – και, αναπόφευκτα, το ίδιο συμβαίνει και σε σένα.

Μέσα σε αυτή τη διαδικασία εκτίθεσαι και σε δεκάδες μικρές απορρίψεις. Κάθε ghosting, κάθε «διαβάστηκε,  δεν απαντήθηκε», κάθε match που εξαφανίζεται χωρίς εξήγηση είναι μια μικρή χαραμάδα στην αυτοεκτίμηση. Η λογική σου μπορεί να λέει «δεν τον ήξερα καν», αλλά το συναίσθημα γράφει «δεν μου δίνουν ευκαιρία», «δεν είμαι αρκετά ενδιαφέρουσα», «κάτι κάνω λάθος». Όταν αυτό επαναλαμβάνεται για εβδομάδες ή μήνες, το νευρικό σου σύστημα κουράζεται και περνά σε άμυνα: Κλείνεσαι, αυτοσαρκάζεσαι, κατηγορείς τον εαυτό σου, ή προσπαθείς ακόμη περισσότερο να αποδείξεις την αξία σου.

Την ίδια στιγμή, τα apps δημιουργούν μια ψευδαίσθηση αφθονίας. Φαίνεται σαν να υπάρχουν «άπειροι» άνθρωποι διαθέσιμοι. Όμως όταν κλείνεις την οθόνη και βρίσκεσαι στο μετρό, στη δουλειά, στην παρέα, μπορεί να νιώθεις πολύ μόνη. Αυτό το πήγαινε-έλα ανάμεσα στην ψηφιακή αφθονία και την πραγματική μοναξιά είναι εξουθενωτικό. Μοιάζει με συναισθηματικό τρενάκι: Ελπίδα, απογοήτευση, ξανά ελπίδα, ξανά απογοήτευση.

Σε όλα αυτά έρχεται να προστεθεί και η κοινωνική πίεση. Ανάλογα με την ηλικία σου, ίσως ακούς σχόλια όπως «εσύ πότε θα βρεις κάποιον;», «όλοι πια εκεί γνωρίζονται, εσύ ακόμα δεν έχεις κατεβάσει την εφαρμογή;». Ίσως βλέπεις γύρω σου φίλες και φίλους σε σχέσεις ή γάμους και νιώθεις ότι «μένεις πίσω». Έτσι, κάθε συνομιλία, κάθε ραντεβού, δεν είναι απλώς μια γνωριμία αλλά μια άτυπη «εξέταση»: θα πετύχεις ή θα αποτύχεις; Αυτό το βάρος μετατρέπει το dating από περιπέτεια σε πηγή άγχους.

Δεν φταις εσύ – Και δεν φταίνε μόνο «τα apps»

Σε αυτό το σημείο αξίζει να σταθούμε λίγο. Δεν είσαι υπερβολική επειδή κουράστηκες από τα ραντεβού. Δεν είσαι αποτυχημένη επειδή δεν βγήκε κάτι «σοβαρό» από όσα προσπάθησες μέχρι τώρα. Η ερωτική σου ζωή συμβαίνει μέσα σε ένα συγκεκριμένο πολιτισμικό πλαίσιο: Γρήγοροι ρυθμοί, συνεχής online παρουσία, πίεση να «βρεις τον άνθρωπό σου» και ταυτόχρονα να είσαι ανεξάρτητη, επιτυχημένη, «άνετη».

Τα dating apps είναι απλώς ένα εργαλείο. Μπορούν να λειτουργήσουν βοηθητικά, αλλά μπορούν και να μεγεθύνουν υπάρχουσες ανασφάλειες, αν δεν μπαίνουν κάποια όρια. Το κλειδί δεν είναι να τα δαιμονοποιήσεις ή να τα θεοποιήσεις, αλλά να ξαναπάρεις εσύ το τιμόνι. Να αποφασίσεις τι ρόλο θέλεις να παίζουν στη ζωή σου, αντί να νιώθεις ότι αυτά καθορίζουν αν θα αγαπηθείς ή όχι.

Πώς μπορείς να φροντίσεις τον εαυτό σου μέσα σε όλο αυτό

Ένα πρώτο βήμα είναι να επιτρέψεις στον εαυτό σου ένα συνειδητό «διάλειμμα επαναφοράς». Όχι ένα drama delete μέσα στα νεύρα, για να ξανακατεβάσεις την εφαρμογή μετά από τρεις μέρες, αλλά μια ήρεμη, ξεκάθαρη απόφαση: Για τις επόμενες δύο ή τέσσερις εβδομάδες δεν χρησιμοποιώ dating apps. Αυτό δεν σημαίνει ότι παραιτούμαι από την ερωτική μου ζωή, σημαίνει ότι δίνω στο μυαλό και στην καρδιά μου χώρο να ξεκουραστούν. Μπορεί να σε βοηθήσει να το γράψεις κάπου, σαν μικρή συμφωνία με τον εαυτό σου, και ίσως να το μοιραστείς με μία φίλη που ξέρεις ότι θα σε στηρίξει, όχι ότι θα σε κρίνει.

Αν δεν θέλεις ή δεν μπορείς να κάνεις πλήρες διάλειμμα, μπορείς να αλλάξεις τον τρόπο χρήσης. Για παράδειγμα, να αποφασίσεις ότι θα ανοίγεις την εφαρμογή μόνο σε συγκεκριμένες ώρες της ημέρας και όχι κάθε φορά που βαριέσαι ή νιώθεις άβολα. Να την απομακρύνεις από την αρχική οθόνη του κινητού, ώστε να μην είναι η πρώτη κίνηση του αντίχειρά σου. Ίσως ακούγεται μικρό, αλλά κάθε swipe είναι ένα μικρό ερέθισμα για το νευρικό σου σύστημα, καθώς όσο πιο μηχανικά γίνεται, τόσο πιο κουραστικό γίνεται μακροπρόθεσμα.

Ένα δεύτερο βήμα είναι να επαναπροσδιορίσεις τι πραγματικά ψάχνεις αυτή την περίοδο της ζωής σου – όχι «για πάντα», για τώρα. Όταν είμαστε κουρασμένοι, είτε ρίχνουμε πολύ τον πήχη («ας γνωρίσω όποιον να ’ναι, δεν έχω δυνάμεις για πολλά φίλτρα»), είτε τον ανεβάζουμε τόσο ψηλά που κανείς δεν τον φτάνει. Μπορείς να πάρεις λίγο χρόνο και να σκεφτείς ποιες είναι 3–5 αξίες που θέλεις να έχει ένας άνθρωπος δίπλα σου (για παράδειγμα σεβασμός, ειλικρίνεια, συνέπεια, χιούμορ) και ποια είναι 2–3 πράγματα που δεν θέλεις πια να ανέχεσαι (π.χ. παρατεταμένο ghosting, προσβολές, πίεση για σεξ χωρίς συναίνεση). Ύστερα, ρίξε μια ματιά στον τρόπο που παρουσιάζεις τον εαυτό σου στο προφίλ σου και στο πώς ανοίγεις τις συνομιλίες: αντανακλούν αυτά που λες ότι θέλεις; Ή έχεις φτιάξει ένα προφίλ που «θα αρέσει», ακόμη κι αν δεν είσαι ακριβώς εσύ;

Παράλληλα, είναι σημαντικό να προστατεύσεις την αυτοεκτίμησή σου από τα νούμερα. Τα matches, τα likes, τα μηνύματα μπορεί εύκολα να γίνουν μέτρο της αξίας σου. Κι όμως, οι αλγόριθμοι δεν ξέρουν τίποτα για τη ζεστασιά σου, για το πώς γελάς, για τον τρόπο που ακούς τους άλλους. Πολλοί άνθρωποι κάνουν swipe από βαρεμάρα, ανασφάλεια ή ναρκισσισμό, όχι επειδή σε «ζύγισαν» προσεκτικά και βρήκαν ότι δεν επαρκείς. Μπορείς, για μια εβδομάδα, να βάλεις ως άσκηση να μην κοιτάς τον αριθμό των matches, αλλά να δίνεις προσοχή μόνο στο πώς νιώθεις σε κάθε συζήτηση: νιώθω άνετα; νιώθω πως μπορώ να είμαι ο εαυτός μου; Ή νιώθω ένταση, πίεση, βαρεμάρα;

Κάτι ακόμα που συχνά βοηθά είναι να αφήσεις λίγο χώρο και για offline συναντήσεις, χωρίς να πιεστείς να γνωρίσεις οπωσδήποτε κάποιον. Μπορεί να είναι μια δραστηριότητα που πάντα ήθελες να δοκιμάσεις π.χ. ένα μάθημα χορού, μια λέσχη βιβλίου, ένα ομαδικό σπορ. Στόχος δεν είναι «να βρω σχέση», αλλά να ξαναθυμηθείς πώς είναι να συνδέεσαι με ανθρώπους χωρίς οθόνες ανάμεσα. Μια μικρή άσκηση θάρρους θα μπορούσε να είναι να βάλεις στόχο ότι αυτή την εβδομάδα θα ανοίξεις μια λίγο πιο ουσιαστική κουβέντα με έναν άνθρωπο εκτός app, στο γυμναστήριο, στη σχολή, στη δουλειά, σε μια εκδήλωση. Τέλος, όσο απλό κι αν ακούγεται, είναι σημαντικό να μιλήσεις σε κάποιον για το πώς νιώθεις.

Η κούραση από το dating συχνά συνοδεύεται από ντροπή: «Σιγά τώρα, υπάρχουν σοβαρότερα προβλήματα». Ναι, υπάρχουν, αλλά αυτό δεν ακυρώνει το δικό σου βίωμα μοναξιάς ή απογοήτευσης. Μπορεί να είναι μια φίλη που σε ακούει χωρίς να σε ακυρώνει, ή αν νιώθεις ότι αγγίζει βαθύτερες πληγές απόρριψης, ένας επαγγελματίας ψυχικής υγείας. Το να ζητάς στήριξη δεν είναι ένδειξη αδυναμίας, αλλά ο τρόπος να αναγνωρίσεις πόσο σημαντική είσαι.

Ένα διαφορετικό κριτήριο «επιτυχίας» στο dating

Έχουμε μάθει να μετράμε την επιτυχία στο dating με το αν θα βρούμε τον «άνθρωπό μας», αν θα κάνουμε σχέση, αν θα καταλήξουμε σε κάτι σταθερό. Δεν είναι λάθος να επιθυμείς αυτά τα πράγματα. Είναι βαθιά ανθρώπινο. Μέχρι όμως να φτάσεις εκεί -και ανεξάρτητα από το αν η πορεία θα μοιάζει με αυτό που φαντάζεσαι σήμερα- μπορείς να δοκιμάσεις να βάλεις ένα άλλο, πιο εσωτερικό κριτήριο: «Το σημερινό μου βήμα στο dating, online ή offline, ήταν ευθυγραμμισμένο με τον σεβασμό προς εμένα;».

Αν η απάντηση είναι «ναι», τότε δεν απέτυχες, ακόμη κι αν η συνομιλία σταμάτησε, ακόμη κι αν το ραντεβού δεν προχώρησε. Άσκησες όρια, φρόντισες τον εαυτό σου, επέλεξες να μην πιεστείς για να αρέσεις, τόλμησες να είσαι ειλικρινής. Όλα αυτά είναι μικρές, αλλά ουσιαστικές νίκες.

Quick Truth Box

Το ότι νιώθεις εξουθένωση από τα apps δεν σημαίνει ότι δεν είσαι φτιαγμένη για σχέση, σημαίνει ότι έχεις κουραστεί από τον τρόπο.

Τα μικρά, επαναλαμβανόμενα ghostings πονάνε περισσότερο απ’ όσο παραδέχεσαι.

Ένα συνειδητό διάλειμμα ή νέα όρια στη χρήση των apps είναι σημάδι σεβασμού προς εσένα – όχι ήττα.

Βιβλιογραφία

• Brogaard, B. (2021). On Romantic Love: Simple Truths about a Complex Emotion. Oxford University Press.
• Abbasi, I. S., & Alghamdi, N. G. (2017). WhatsApp, dating, and relational maintenance: A study of university students in Saudi Arabia. Journal of Relationship Research, 8, e10.