Η γνωστή ιστορία της ξεκινά με τους ιθαγενείς των Άνδεων, οι οποίοι καλλιέργησαν για πρώτη φορά την πατάτα πριν από περίπου 10.000 χρόνια. Στα τέλη του 16ου αιώνα μετανάστευσε στην Ευρώπη, αναδείχθηκε σε πολύτιμη σοδειά της Ιρλανδίας και τελικά εξαπλώθηκε σε όλο τον κόσμο, παίρνοντας νέες και λαχταριστές μορφές.
Παρά τις φιλότιμες προσπάθειες όλων εκείνων που είναι κατά των υδατανθράκων να δαιμονοποιήσουν την εθιστική γοητεία ενός πιάτου γεμάτου με τραγανές πατάτες, αυτές παραμένουν ένα από τα πιο αγαπημένα φαγητά της ιστορίας. Τηγανητές, ψητές, πολτοποιημένες και όχι μόνο, είτε η συνταγή απαιτεί ναξιώτικες είτε κόκκινες ή μοβ, αυτοί είναι μερικοί από τους πιο δημοφιλείς τρόπους για να απολαύσετε μια πατάτα σε όλον τον κόσμο.
1. Colcannon, Ιρλανδία
Παραδοσιακό ιρλανδικό πιάτο που δίνει ένα ευχάριστο twist στον αγαπημένο μας πουρέ. Πολύ πριν το kale γίνει μόδα στον υπόλοιπο κόσμο, η Ιρλανδία ήδη το ανακάτευε με πουρέ πατάτας, αλάτι, πιπέρι και κρεμμύδια. Με αυτόν τον συνδυασμό, οι νοικοκυρές δημιουργούσαν ένα χορταστικό γεύμα, που προετοίμαζε τους εργάτες για μια κουραστική ημέρα εργασίας.
Το colcannon είναι πιάτο κατατεθέν στο τραπέζι της γιορτής του Αγίου Πατρικίου, αφού ταιριάζει ιδιαίτερα με το κορν μπιφ. Υπάρχουν αρκετές συνταγές και παραλλαγές του, με την πιο συνηθισμένη να περιλαμβάνει μαλακωμένο λάχανο σαβόι, σκόρδο και πράσα για έξτρα βάθος στη γεύση. Ένα comfort food γεύμα, με μπόλικο βούτυρο και πρασουλίδες για επικάλυψη. Είναι επίσης υπέροχο με ζαμπόν ή μπριζόλα, αλλά για μια χορτοφαγική εκδοχή, απλά σπάστε μέσα μερικά αβγά και σκεφτείτε το σαν ένα ιρλανδικό shakshuka.
Το colcannon είναι επίσης παραδοσιακό πιάτο του Halloween: παλιά έκρυβαν μέσα ένα νόμισμα, ένα μαντίλι, ένα ξυλάκι ή κάποιο άλλο μπιχλιμπίδι. Όποιο αντικείμενο εμφανιζόταν στο πιάτο του καθενός λέγεται ότι προέβλεπε το μέλλον του.
2. Stoemp, Βέλγιο
Μια χορταστική, συνήθως χειμωνιάτικη, συνταγή που αναμειγνύει πολτοποιημένες πατάτες με λαχανικά εποχής, όπως λαχανάκια Βρυξελλών, πράσο, kale και φύλλα ρέβας.
Το stoemp είναι ταυτόχρονα ένα πιάτο που θα συναντήσουμε στις παμπ, αλλά και ένας χρήσιμος τρόπος για να αξιοποιήσουμε ό,τι περίσσεψε στο σπίτι.
3. Bangers and mash, Ηνωμένο Βασίλειο
Αν και ο πουρές σε αυτό το πιάτο είναι αρκετά απλός, είναι ο συνδυασμός που το καθιστά ένα comfort food που αντέχει στον χρόνο.
Τα bangers (βρετανικός αργκό όρος για τα λουκάνικα, που χρονολογείται από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο) απογειώνουν τον πουρέ και οι κρεμώδεις πατάτες πηγαίνουν τα λουκάνικα ένα βήμα πέρα από τα συνηθισμένα. Περιλούστε και τα δύο με gravy για μια κορυφαία χορταστική απόλαυση.
4. Κρεατόπιτα με πουρέ πατάτας και αρακά, Αυστραλία
Ναι, οι κρεατόπιτες προέρχονται από τη Βρετανία, αλλά οι Αυστραλοί τις πήραν και τις αξιοποίησαν, αναδεικνύοντάς τες στο ανεπίσημο-επίσημο πιάτο της χώρας τους. Σήμερα, οι Αυστραλοί τρώνε περίπου 270 εκατ. κρεατόπιτες κάθε χρόνο.
Από την κατεψυγμένη «party pie» σε μέγεθος μινιατούρας έως τις πιο μοντέρνες και γκουρμέ εκδοχές, είναι ευρέως διαδεδομένες, αλλά η πιο λατρεμένη από όλες είναι η κρεατόπιτα με πουρέ πατάτας και αρακά – best seller στο Σίδνεϋ!
5. Pommes Duchesse, Γαλλία
Αυτά τα αλμυρά γαλλικά swirls φέρνουν μια αριστοκρατική ανατροπή στον πουρέ πατάτας, μετατρέποντάς τον σε posh είδος υψηλής γαστρονομίας. Η ακριβής προέλευση του καλαίσθητου πιάτου είναι άγνωστη. Ωστόσο, πιστεύεται ότι οι πατάτες ντουσέζ δημιουργήθηκαν για μια Βρετανίδα δούκισσα που επισκέφτηκε τη Γαλλία.
Για να δημιουργηθεί το αγαπημένο πιάτο των Γάλλων, η πατάτα πολτοποιείται μαζί με κρόκο αβγού, βούτυρο και μοσχοκάρυδο, το μείγμα μεταφέρεται σε κορνέ και σχηματίζονται με αυτό κομψοί «στρόβιλοι», οι οποίοι στη συνέχεια αλείφονται με επιπλέον βούτυρο και φουρνίζονται μέχρι να ροδίσουν.
Αναμειγνύοντας τον πουρέ πατάτας Duchesse με ζύμη για σου, οι Γάλλοι φτιάχνουν επίσης τις pommes de terre Lorette, που μοιάζουν με τσούρος.
6. Poutine, Καναδάς
Το εμβληματικό, πλέον, πιάτο του Κεμπέκ είναι ένας συνδυασμός από τηγανητές πατάτες και τυρόπηγμα, όλα «πνιγμένα» σε απολαυστική σάλτσα. Το μυστικό για τέλειο αποτέλεσμα είναι η χρήση γνήσιου τυροπήγματος από λευκό τυρί και η προσθήκη ζωμού από κότα και βοδινό στη σάλτσα gravy.
Οσο για την προέλευση του ονόματός του, πιθανώς οι σερβιτόροι σε ένα από τα πρώτα εστιατόρια που το σέρβιραν βαρέθηκαν να γράφουν «τηγανητές πατάτες, τυρόπηγμα και gravy» και του έδωσαν το όνομα «poutine», που σημαίνει πουτίγκα ή «μπάχαλο» στην αργκό.
Περισσότερες από μία επιχειρήσεις διεκδικούν τη δημιουργία του. Ο Fernand Lachance, ιδιοκτήτης του εστιατορίου «Le Café Ideal» (αργότερα μετονομάστηκε σε «Le Lutin qui rit») στο Γουόργουικ του Οντάριο, λέγεται ότι το 1957 αναφώνησε «ça va faire une maudite poutine!» («θα προκαλέσει ένα καταραμένο μπάχαλο») όταν του ζητήθηκε από θαμώνα να βάλει μια χούφτα τυρόπηγμα σε μια σακούλα με τηγανητές πατάτες. Η «poutine» εμφανίζεται στο μενού του καταστήματος την ίδια χρονιά. Ο Lachance σέρβιρε τον συνδυασμό σε πιάτο και από το 1962 τού πρόσθεσε ζεστό gravy, για να το διατηρεί ζεστό.
Από την άλλη, στο Ντράμοντβιλ του Κεμπέκ, το drive-in εστιατόριο «Le Roy Jucep» σέρβιρε τηγανητές πατάτες με gravy και ορισμένοι πελάτες παρήγγελναν επιπλέον μια μερίδα τυρόπηγμα ως συνοδευτικό. Το 1958, ο ιδιοκτήτης Jean-Paul Roy άρχισε να σερβίρει τον συνδυασμό και το 1964 τον πρόσθεσε στο μενού ως «fromage-patate-sauce». Καθώς ένιωσε ότι ήταν πολύ μεγάλο αυτό το όνομα, το άλλαξε αργότερα σε poutine, χάρη σε έναν μάγειρα με το παρατσούκλι «Ti-Pout» ο οποίος «έφτιαχνε το pudding». Μάλιστα, στο εστιατόριο εκτίθεται ένα πιστοποιητικό εγγραφής πνευματικών δικαιωμάτων, που εκδόθηκε από το Καναδικό Γραφείο Πνευματικής Ιδιοκτησίας.
Οποιος κι αν την εφηύρε, η poutine είναι ένα ζεστό μπάχαλο στο οποίο οι Καναδοί δεν μπορούν να αντισταθούν!
Όσο κι αν έχει αγαπηθεί το πιάτο, κανένας άνθρωπος δεν έχει φάει περισσότερη poutine σε μία μόνο φορά από τον Joey Chestnut, ο οποίος έκανε ρεκόρ καταναλώνοντας 12,7 κιλά σε 10 λεπτά στο Smoke’s Poutinerie World Poutine Eating Championship στο Τορόντο, το 2019.
Στα κλασικά αμερικανικά diners των βορειοανατολικών Ηνωμένων Πολιτειών σερβίρεται μια παραλλαγή της poutine, γνωστή ως disco fries – με gravy και λιωμένο τυρί.
7. Potato hash, Ηνωμένες Πολιτείες
Συχνά φτιαγμένο με υπολείμματα από τα γεύματα των γιορτών, πρόκειται για ένα πιάτο πρωινού εξίσου δελεαστικό κάθε άλλη ώρα της ημέρας.
Είτε ξαναζεστάνετε τις πατάτες είτε φτιάξετε μια φρέσκια παρτίδα, πρέπει να είναι κομμένες σε κύβους πριν πέσουν στο τηγάνι με τα συνοδευτικά που έχετε επιλέξει: πιπεριές, κολοκύθα, κολοκυθάκια και κρεμμύδια. Μόλις ψηθούν όλα και ροδίσουν οι πατάτες, τις σερβίρετε με ένα τηγανητό αβγό από πάνω. Το ίδιο πιάτο μπορεί να φτιαχτεί και με γλυκοπατάτες.
8. Αφρίζει και τσιρίζει, Ηνωμένο Βασίλειο
Το όνομα «bubble and squeak» λέγεται ότι αναφέρεται στον ήχο που κάνουν τα υλικά όταν τηγανίζονται. Στη Γηραιά Αλβιώνα, η εύρεση νέας χρήσης για το χθεσινοβραδινό δείπνο παίρνει τη μορφή αυτού του πιάτου, που περιλαμβάνει το τηγάνισμα του υπολειπόμενου λάχανου και άλλων λαχανικών με τον πουρέ πατάτας που περίσσεψε από ένα κυριακάτικο ψητό.
Το αποτέλεσμα μοιάζει με κις και συχνά κόβεται σε φέτες για να σερβιριστεί ως συνοδευτικό. Μπορεί, ωστόσο, να αποτελέσει και ένα γρήγορο και εύκολο μεσημεριανό γεύμα ή δείπνο και, όπως ακριβώς το hash, να το απολαύσετε με ένα τηγανητό αβγό από πάνω.
9. Aloo gobi, Ινδία
Τα πιτάκια samosas είναι από τους καλύτερους τρόπους για να απολαύσει κανείς τις πατάτες στην Ινδία, αλλά το aloo gobi, ένα κλασικό μαγειρευτό πιάτο με ιδιαίτερα καρυκεύματα, είναι επίσης κορυφαίο. Οι πατάτες ενώνουν τις δυνάμεις τους με το κουνουπίδι και τον αρακά για ένα υπέροχο χορτοφαγικό δείπνο. Σερβίρεται με ρύζι, νάαν ή ρότι και πικάντικη σάλτσα ραΐτα, αν θέλετε.
Η βασική συνταγή μπορεί να προσαρμοστεί ανάλογα με τις προτιμήσεις μας, αλλάζοντας τα μπαχαρικά και προσθέτοντας μια ποικιλία υλικών, όπως καβούρι, μανιτάρια ή γαρίδες. Πολλές άλλες συνταγές απαιτούν επίσης πατάτες (aloo), συμπεριλαμβανομένου του saag aloo (με σπανάκι) και του aloo gosht (με κρέας, συνήθως αρνίσιο, πρόβειο ή βόειο), δημοφιλών στο Πακιστάν και στο Μπαγκλαντές.
10. Πατάτες κάρυ, Ουγκάντα
Οι πατάτες κάρυ είναι σύνηθες συνοδευτικό για μαγειρευτά στη χώρα της αφρικανικής ηπείρου.
Το χορταστικό πιάτο εμπλουτίζεται με μπαχαρικά, όπως κουρκουμά και κανέλα, κόλιανδρο, σάλτσα τσίλι, πελτέ και μαϊντανό ψιλοκομμένο.
11. Σκορδαλιά, Ελλάδα
«Αν δεν παινέψεις το σπίτι σου, θα πέσει να σε πλακώσει», λέμε στη χώρα μας. Εμείς οι Ελληνες, λοιπόν, λατρεύουμε τα αλείμματα και τα σερβίρουμε είτε ως ορεκτικό είτε ως συνοδευτικό πιάτων. Η σκορδαλιά φέρνει την ταπεινή πατάτα στην εξίσωση, με κορυφαίο παρτενέρ τον παστό μπακαλιάρο.
Κρεμώδες και αφράτο, όπως ακριβώς ο τέλειος πουρές -μόνο που δεν σερβίρεται συνήθως ζεστό- αυτό το εθιστικό άλειμμα, «κεντημένο» με αρωματικό σκόρδο, δένει ανακατεύοντας πουρέ πατάτας με ελαιόλαδο και χυμό λεμονιού. Συχνά, δε, πασπαλίζεται με θρυμματισμένα αμύγδαλα ή καρύδια.
12. Ιαπωνική πατατοσαλάτα
Την έχουμε συνηθίσει με ελαιόλαδο και λεμόνι/ξίδι ή με μαγιονέζα. Αν αντικαταστήσετε την κλασική με την ιαπωνικού τύπου μαγιονέζα (kewpie) και επιλέξετε μισοπολτοποιημένη αντί για βραστή πατάτα, τότε έχετε σχεδόν φτιάξει μια νόστιμη ιαπωνική πατατοσαλάτα.
Αυτή η εκδοχή απαιτεί ξίδι από κρασί ρυζιού και αγγούρι και καρότα ψιλοκομμένα, για να αποκτήσει το πιάτο τραγανή υφή.
Η ιαπωνικού τύπου μαγιονέζα περιέχει μόνο κρόκους και ξίδι ρυζιού ή μηλόξιδο, σε αντίθεση με την κλασική μαγιονέζα στην οποία χρησιμοποιούμε συνήθως ολόκληρα αβγά και λευκό ξίδι. Το αποτέλεσμα έχει μια εξαιρετικά κρεμώδη, πληθωρική και παχύρευστη υφή, με λίγο ενισχυμένη γλυκύτητα και γεύση.
