Το άσθμα αποτελεί παγκόσμιο πρόβλημα με υψηλό κοινωνικό και οικονομικό κόστος. Μελέτες στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ εκτιμούν ότι 300 εκατομμύρια άνθρωποι (παιδιά και ενήλικες) πάσχουν από άσθμα σε ολόκληρο τον πλανήτη, με 250.000 θανάτους ετησίως. Μάλιστα το ένα τρίτο των παιδιών σχολικής ηλικίας που πάσχουν από άσθμα, δεν έχει διαγνωστεί.

Η Παγκόσμια Ημέρα Άσθματος εορτάζεται κάθε χρόνο στην πρώτη Τρίτη του Μαΐου. Η λέξη «άσθμα» αναφέρεται για πρώτη φορά τον 8ο αιώνα π.Χ. στην Ιλιάδα του Ομήρου και αργότερα από τον Ιπποκράτη, με τον Έλληνα ιατρό Αρεταίο τον 2ο αιώνα μ.Χ. να είναι ο πρώτος που περιγράφει κλινικά τη νόσο.

Το άσθμα παρουσιάζει μεγάλες διακυμάνσεις από χώρα σε χώρα, με μέσο όρο περίπου 7% του παγκόσμιου πληθυσμού. Στην Ελλάδα, ( στοιχεία του 2019) δείχνουν ότι περίπου 900.000 παιδιά και ενήλικες το 8,6% του γενικού πληθυσμού έχει άσθμα (περίπου 900.000 παιδιά και ενήλικες).

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό για την Αλλεργία, (World Allergy Organization), περίπου το 50% των ασθματικών ηλικίας άνω των 30 ετών, είναι παράλληλα αλλεργικοί, σημειώνοντας ότι μία αλλεργία είναι αυτή που προκαλεί το άσθμα περίπου στο 80% των περιπτώσεων. Επίσης μεγαλύτερο ποσοστό ασθματικών μικρότερης ηλικίας, έχει αλλεργίες.

Αξίζει να σημειώσουμε ότι συχνά δεν διαγιγνώσκεται ούτε στους ενήλικες και ειδικά στα άτομα της τρίτης ηλικίας. Αυτό σημαίνει ότι οι ασθενείς συχνά δεν λαμβάνουν θεραπεία και αυτό μπορεί να οδηγήσει σε παροξυσμούς και κακή ποιότητα ζωής. Η μη λήψη θεραπείας αυξάνει επίσης το οικονομικό και κοινωνικό φορτίο, που θέτει η πάθηση όσον αφορά το άμεσο κόστος και την απουσία από το σχολείο ή την εργασία του ασθενούς.

Τι είναι το άσθμα

Το άσθμα είναι συχνή, χρόνια, πολυπαραγοντική και πολύπλοκη πάθηση, με κύριο και καταληκτικό χαρακτηριστικό την φλεγμονώδη διαταραχή των αεραγωγών, στην οποία συμμετέχουν διάφορα είδη κυττάρων. Η βρογχική υπερέκκριση, η αυξημένη ρευστότητα , η υπεραντιδραστικότητα των βρόγχων και ο βρογχόσπασμος δια μέσου της παγίδευσης αέρα κατά την εκπνοή, περιγράφουν και ολοκληρώνουν την παθογένεια του βρογχικού άσθματος.

Το άσθμα χαρακτηρίζεται από την περιγραφή συμπτωμάτων όπως ο συριγμός, η δύσπνοια, το σφίξιμο στο στήθος, ο βήχας, που η ένταση τους αλλάζει στο χρόνο, μαζί με εναλλασσόμενη μείωση της εκπνευστικής ροής του αέρα. Περαιτέρω επιδείνωση της κλινικής εικόνας ( μη ελεγχόμενο ή αδιάγνωστο άσθμα) προκαλεί υπερδιάταση του πνεύμονα και τεράστια αύξηση του έργου της αναπνοής που, αν δεν αντιμετωπιστεί, μπορεί να οδηγήσει σε κόπωση των αναπνευστικών μυών, σε αναπνευστική ανεπάρκεια και σε θάνατο.

Η διάγνωση του άσθματος γίνεται κλινικά, με πλήρη σπιρομέτρηση, χρήση ροομέτρου από τον ασθενή, έλεγχος βρογχικής υπεραντιδραστικότητας, εξετάσεις, οι οποίες είναι απαραίτητες για την εκτίμηση της βαρύτητας της νόσου.

Στο πλαίσιο επιβεβαίωσης της διάγνωσης και φαινοτύπησης του βρογχικού άσθματος, η Ευρωπαϊκή Πνευμονολογική Εταιρεία θέτει ως βασική προϋπόθεση την διενέργεια δερματικών τεστ δια νυγμού ( Prick Test).

Η έγκαιρη επίσκεψη στον κατάλληλα ειδικευμένο ιατρό για την διάγνωση και παρακολούθηση του Βρογχικού άσθματος, που είναι ο πνευμονολόγος, επιφέρει τη βελτίωση της ποιότητας της ζωής των ασθματικών με το μικρότερο οικονομικό κόστος για τον ασθενή και για το σύστημα υγείας της χώρας μας.

Ο πνευμονολόγος με την άρτια εκπαίδευσή του, στις παθοφυσιολογικές αλλαγές που επιφέρει η νόσος τόσο στη σταθερή κατάσταση όσο και στους παροξυσμούς, αλλά και στην εκτέλεση και ερμηνεία των λειτουργικών δοκιμασιών του πνεύμονα, μπορεί να εκτιμήσει σωστά τη βαρύτητα της νόσου και να επιλέξει την κατάλληλη φαρμακευτική και ανοσολογική θεραπευτική αγωγή.