Αμέτρητες ταινίες και τηλεοπτικές σειρές παρουσιάζουν γονείς που αντιμετωπίζουν τα παιδιά τους σαν να είναι οι καλύτεροί τους φίλοι. Μερικά παραδείγματα που αναφέρουν ειδικοί είναι οι σειρές Gilmore Girls και Ginny and Georgia. Ωστόσο, αυτές οι σχέσεις μπορεί να μην είναι τόσο θετικές όσο πιστεύουν ορισμένοι θεατές. Αν και ένας στενός δεσμός με την οικογένεια είναι συνήθως κάτι που αξίζει να εκτιμάται, υπάρχει ένα όριο το οποίο ξεπερνιέται όταν τα παιδιά καταλήγουν να αναλαμβάνουν ευθύνες ενηλίκων.
Γράφοντας για το περιοδικό Self, η Jenna Ryu, πρώην ρεπόρτερ ευεξίας με πτυχίο στην ψυχολογία και τη δημοσιογραφία, εξηγεί: «Στην ψυχολογία, αυτή η μπερδεμένη δυναμική έχει όνομα: γονεοποίηση (parentification). Στον πυρήνα της, πρόκειται για μια αντιστροφή ρόλων, όπου ένα παιδί αναγκάζεται να αναλάβει καθήκοντα ενηλίκου από μικρή ηλικία. Κάποιες φορές αυτό σημαίνει ότι γίνεται ο “ψυχολόγος” της μητέρας του, ο εμψυχωτής της ή ακόμη και ο ειρηνοποιός της οικογένειας. Άλλες φορές, περιλαμβάνει τη διαχείριση οικονομικών υποχρεώσεων, όπως η πληρωμή λογαριασμών ή η τακτοποίηση χρεών και μπερδεμένων οικονομικών καταστάσεων».
Μιλώντας στην Jenna, η Robyn Koslowitz, PhD, κλινική ψυχολόγος και συγγραφέας του βιβλίου Post-Traumatic Parenting: Break the Cycle and Become the Parent You Always Wanted to Be, εξηγεί ότι η γονεοποίηση δεν έχει να κάνει με οικογένειες που απλώς μοιράζονται ρούχα ή πάνε μαζί για μανικιούρ. «Γονεοποίηση είναι όταν το παιδί αρχίζει να εξυπηρετεί τις ανάγκες του ενήλικα», λέει χαρακτηριστικά. Η δρ. Koslowitz προσθέτει σύμφωνα με τη Mirror: «Η εγγύτητα, ακόμη και ένα αίσθημα φιλίας, είναι εντάξει. Όμως τα παιδιά δεν πρέπει να είναι η βασική πηγή συναισθηματικής στήριξης για τον γονιό».
Σύμφωνα με το Psychology Today, η συναισθηματική γονεοποίηση μπορεί να έχει ποικίλες αιτίες.
«Κάποιοι γονείς στρέφονται στα παιδιά τους επειδή δεν έμαθαν ποτέ να διαχειρίζονται τα συναισθήματά τους ή επειδή και οι ίδιοι υπήρξαν γονεοποιημένα παιδιά, και έτσι έμαθαν ότι είναι καθήκον του παιδιού να φροντίζει τον γονιό. Άλλοι μπορεί να παλεύουν με τον εθισμό ή ψυχική ασθένεια και να μην έχουν τις ικανότητες ή τα ψυχικά αποθέματα να φροντίσουν συναισθηματικά τα παιδιά τους».
Το Psychology Today δίνει και συγκεκριμένα παραδείγματα: «Η συναισθηματική γονεοποίηση μπορεί να πάρει τη μορφή του παιδιού που μεσολαβεί μεταξύ μελών της οικογένειας, που λειτουργεί ως ψυχοθεραπευτής του γονιού ή που έρχεται σε επαφή με προβλήματα των ενηλίκων, όπως οι ερωτικές απογοητεύσεις ενός μονογονέα ή οικονομικές δυσκολίες. Η συναισθηματική γονεοποίηση δεν αναφέρεται σε στιγμές όπου ένα παιδί βλέπει τον γονιό του στενοχωρημένο και τον αγκαλιάζει με αγάπη. Είναι μια χρόνια αναστροφή ρόλων, που βασίζεται στην αδυναμία του γονέα να διαχειριστεί τα δικά του συναισθήματα και να φροντίσει επαρκώς το παιδί του».
Ωστόσο, οι ειδικοί τονίζουν ότι είναι δυνατόν να επουλωθούν οι συνέπειες της γονεοποίησης και ότι η ψυχοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει πολλούς ανθρώπους.
Το WebMD προσθέτει ότι είναι εξίσου σημαντικό να τίθενται σαφή όρια: «Πρέπει να υπάρχουν όρια ανάμεσα σε παιδί και γονιό. Αν και τα παιδιά συχνά δεν ξέρουν πώς να θέσουν όρια ή νιώθουν ενοχές όταν προσπαθούν, στην ενήλικη ζωή είναι απολύτως απαραίτητο να έχεις θέσει ξεκάθαρα όρια και περιορισμούς ως προς το τι είσαι και τι δεν είσαι διατεθειμένος να κάνεις για τους γονείς σου. Η προτεραιότητα πρέπει να είναι ο εαυτός σου, οι ανάγκες σου και η ψυχική σου υγεία».
