Από την Μυρτώ Μπεχράκη, Ψυχολόγο – Ψυχοθεραπεύτρια

Έτσι την αποκαλούν οι ψυχολόγοι. Αυτού του είδους οι σχέσεις είναι δύσκολες διότι  τα ακραία συναισθήματα βιώνονται πολύ έντονα, η εμπιστοσύνη κλονίζεται συνεχώς και είμαστε με το ένα πόδι μέσα στη σχέση και με το άλλο έξω από αυτήν.

Αν όμως βρούμε τι κρύβεται πίσω από αυτό το μοτίβο, τότε μπορούμε να καταλάβουμε καλύτερα τη σχέση μας και να επικεντρωθούμε περισσότερο σε εκείνα που μας φέρνουν κοντά με τον αγαπημένο μας και λιγότερο σε ό,τι μας απομακρύνει από εκείνον.

Από που πηγάζει η αμφιθυμία;

Μια από τις πιο βασικές θεωρίες στη θεραπεία ζεύγους λέει ότι ο τρόπος με τον οποίο συνδεόμαστε με το σύντροφό μας είναι ο ίδιος με τον τρόπο που είχαμε συνδεθεί με το βασικό μας φροντιστή, ο οποίος συνήθως ήταν η μητέρα μας. Αυτή η ‘επανάληψη’ είναι ασυνείδητη, σχεδόν δεδομένη και η μόνη περίπτωση να μην την αναπαράγουμε θα είναι αν το προσπαθήσουμε συνειδητά.

Συνεπώς, οι άνθρωποι που δημιουργούν αμφιθυμικές σχέσεις με τους συντρόφους τους είναι εκείνοι που είχαν αμφιθυμική σχέση με τη μητέρα τους. Και τι σημαίνει αυτό;

Η Mary Ainsworth (παιδο-ψυχολόγος που επικεντρώθηκε στην ανάλυση των σχέσεων μητέρας – παιδιού), εξηγεί ότι η αμφιθυμική σχέση προκύπτει όταν το παιδί δεν είναι βέβαιο πως η μητέρα του θα είναι κοντά του όταν θα την έχει ανάγκη. Αυτό γίνεται γιατί η συμπεριφορά της απέναντί του είναι ασυνεπής. Μπορεί να είναι από γλυκιά, θερμή και νοιαστική, έως ανεπαρκής, αδιάφορη και απορριπτική.

Έτσι το παιδί αισθάνεται από τη μια ότι η μητέρα το καλεί κοντά της για να το φροντίσει και από την άλλη το σπρώχνει μακριά διότι δεν μπορεί να καλύψει τις ανάγκες του. Όταν αυτά τα παιδιά ενηλικιωθούν και προσπαθήσουν να κάνουν ερωτικές σχέσεις, θα διαπιστώσουν ότι προτιμούν να μην έρχονται πολύ κοντά με τον άλλο γιατί δεν θέλουν να χάσουν τον εαυτό τους σε μια σχέση και να πληγωθούν.

Εξάλλου, δεν μπορούν να εμπιστευτούν και να αφεθούν σε καμία σχέση, εφόσον δεν εμπιστεύτηκαν την μητέρα τους.

Παράλληλα όμως έχουν φοβούνται ότι αν δεν είναι αρκετά καλοί και δοτικοί, ο σύντροφός τους θα τους εγκαταλείψει ή απορρίψει.

Τυπικές συμπεριφορές αγάπης – μίσους

Οι σχέσεις αγάπης – μίσους είναι έντονες, παθιασμένες και ανήσυχες. Αν πιστεύεις ότι είσαι σε μια τέτοια σχέση αλλά δεν είσαι σίγουρη, διάβασε τις παρακάτω συμπεριφορές για να βεβαιωθείς.  Έτσι λοιπόν, αυτές οι σχέσεις συχνά έχουν:

Πολλούς χωρισμούς και επανασυνδέσεις.

Σε αυτούς τους κύκλους βιώνετε και οι δυο έντονες συναισθηματικές αντιδράσεις, όπου περνάτε από την απόγνωση και το αδιέξοδο, στον απόλυτο έρωτα και την ολοκληρωτική ευτυχία.

Αναρωτιέσαι μονίμως αν είναι ο ένας και μοναδικός.

Αντιλαμβάνεσαι ότι η σχέση που έχετε δεν είναι όπως θα ήθελες, αλλά παρόλα αυτά μένεις σε αυτή.

Πώς σχετίζεται η αυτοεκτίμησή μας;

Μια έρευνα από το πανεπιστήμιου του Yale δείχνει ότι οι άνθρωποι με χαμηλή αυτοεκτίμηση είναι πιο πιθανό να εμπλακούν σε μια αμφιθυμική σχέση από εκείνους που πιστεύουν στον εαυτό τους. Η  Margaret Clark, καθηγήτρια του τμήματος της ψυχολογίας αναφέρει:

‘Στις καλές στιγμές, εκείνοι με χαμηλή αυτοεκτίμηση εξιδανικεύουν τους συντρόφους τους και σκέφτονται μόνο θετικά πράγματα για εκείνους. Όταν όμως δουν τις πρώτες ενδείξεις που φανερώνουν πως ο σύντροφός τους δεν είναι τέλειος, ο διακόπτης της αγάπης πηγαίνει στο off και επικεντρώνονται μόνο στα αρνητικά του στοιχεία προκειμένου δικαιολογημένα να απομακρυνθούν από αυτόν. Έτσι, προστατεύουν τον εαυτό τους από το να αισθάνονται ευάλωτοι.’

Το κλειδί: Η επικοινωνία

Είναι πάρα πολύ σημαντικό να επικοινωνήσετε παραγωγικά με το σύντροφό σου για τη σχέση σας και αυτό σημαίνει να τον ακούσεις, να σε ακούσει και να βγάλετε κάτι από αυτή τη συζήτηση. Ίσως χρειαστεί να μιλήσετε παραπάνω από μια φορά, αλλά θα δείτε ότι θα αξίζει η προσπάθεια είτε για να θέσετε νέες βάσεις στη σχέση σας, είτε για να αλλάξετε ό,τι σας ταλαιπωρεί.  Να  θυμάσαι όμως να:

1) Είστε ειλικρινείς. Ανοιχτά παραδεχτείτε ο ένας στον άλλο ότι υπάρχει αυτό το μοτίβο αγάπης – μίσους και αναφερθείτε σε παραδείγματα για να είστε σαφείς. Σε τι σας εξυπηρετεί αυτό το μοτίβο χωρισμών – επανασυνδέσεων; Μήπως είναι ένας τρόπος για να μη δεσμευτείτε ή για να διατηρήσετε ζωντανό το πάθος; Υπάρχει κάποιος άλλος τρόπος για να τα καταφέρετε αυτό; Μιλήστε για τα συναισθήματά σας, για τη σχέση σας με σκοπό όχι να πληγώσετε ή να χειριστείτε τον σύντροφό σας, αλλά να δημιουργήσετε ένα χώρο ανάμεσά σας που θα αντέχει την αλήθεια και των δυο.

2) Επικεντρωθείς και σε εσένα. Συχνά προβάλλουμε τα συναισθήματά μας στο σύντροφό μας. Για παράδειγμα, μπορεί να φοβόμαστε να έρθουμε πολύ κοντά συναισθηματικά και τότε να κατηγορήσουμε τον αγαπημένο μας ότι είναι απόμακρος. Ή να παραπονεθούμε ότι δεν μας δίνει αρκετή προσοχή, όταν εμείς οι ίδιες δουλεύουμε ατελείωτες ώρες. Με άλλα λόγια: πριν τον κατηγορήσεις για κάτι, σκέψου μήπως το κάνεις και εσύ χωρίς να το καταλαβαίνεις.

3) Σκέφτεσαι πριν μιλήσεις. Ακόμα και αν θέλεις να πεις την αλήθεια σου, σκέψου πώς θα τη πεις και αν ο σύντροφός σου είναι σε θέση να την ακούσει. Μην αφήνεις τον αυθορμητισμό σου να αναλάβει δράση γιατί ίσως πεις πράγματα που δεν εννοείς.

Το να αλλάξετε τη σχέση σας από αμφιθυμική σε υγιή χρειάζεται χρόνο, υπομονή και επιμονή. Οι δυσκολίες και οι αντιστάσεις είναι αναμενόμενες και από τις δυο πλευρές και στο χέρι σας είναι να τις δουλέψετε. Και αυτό γιατί πρέπει πάντα να θυμάστε ότι το ζευγάρι έχει μια πολύ μεγάλη θεραπευτική δύναμη.