Η λέξη «εντυπωσιακό» βρισκόταν στα χείλη των περισσοτέρων από όσους βρέθηκαν το περασμένο Σαββατοκύριακο στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος στο Φάληρο. «Δεν θέλω να πάρω εγώ όλα τα εύσημα για αυτό το έργο, γιατί πραγματικά είναι μια ομαδική δουλειά. Θα πρέπει τα εύσημα να πάρει ο πελάτης, οι εργαζόμενοι στο χώρο, οι βοτανολόγοι, ο αρχιτέκτονας τοπίου. Είναι ένα πολύπλοκο project και δεν αφορά μόνο στην τέχνη» λέει με τη ζεν διάθεση και τη χαρακτηριστική γλυκύτητα στη φωνή του ο Ιταλός αρχιτέκτονας Renzo Piano, ο άνθρωπος πίσω από το θαύμα του κτιριακού συγκροτήματος του ΚΠΙΣΝ. Πόσο εύκολο είναι να κάνεις ένα θαύμα; «Τα θαύματα δεν συμβαίνουν έτσι απλά. Τα θαύματα συμβαίνουν μόνο όταν υπάρχει ομαδική δουλειά, όταν στο μυαλό των ανθρώπων υπάρχει η ίδια ιδέα, το ίδιο όραμα, η ίδια επιθυμία και η ίδια περηφάνια» είναι η τοποθέτηση του οραματιστή αρχιτέκτονα.

Ο 80χρονος Γενοβέζος, γόνος οικογένειας οικοδόμων, έγινε πασίγνωστος όταν συνεργάστηκε με τον RichardRodgers, για να παραδώσουν το διάσημο πλέον Centre Georges Pompidou, στο Παρίσι, που ολοκληρώθηκε το 1977 και αποτελεί ακόμη σημείο αναφοράς. Ένα από τα στοιχεία που πάντοτε τον απασχολούσαν είναι και αυτό της βιωσιμότητας του έργου. «Η βιωσιμότητα του κτιρίου είναι το πλέον σημαντικό και η χώρα αυτή έχει τέτοια ιστορία. Στην Ελλάδα, και στη Μεσόγειο γενικότερα, υπάρχει το πνεύμα της βιωσιμότητας» λέει ο Renzo Piano και συμπληρώνει: «Η βιωσιμότητα έρχεται μέσα από την ομορφιά. Η ομορφιά που εκφράζεται μέσω της μουσικής, μέσω της γνώσης, της εκπαίδευσης, της φύσης, της θέας που βλέπουμε από εδώ. Η ομορφιά, σας πληροφορώ, μπορεί να σώσει τον κόσμο. Όχι όλους ταυτόχρονα, έναν έναν. Το να φτιάξεις λοιπόν κάτι για την Αθήνα, κάτι που θα διαρκέσει μέσα στο χρόνο, στην ουσία σημαίνει πως της δίνεις κάτι για το οποίο είναι περήφανη. Της δίνεις ζωή. Και η ζωή είναι αυτή η βιωσιμότητα για την οποία μιλάμε, με μια ευρύτερη έννοια».

Για τον ακούραστο Piano, που έχει σχεδιάσει, μεταξύ άλλων, τον ουρανοξύστη Shard στο Λονδίνο, το αεροδρόμιο Κανσάι στην Οσάκα της Ιαπωνίας, αλλά και ένα ρολόι για τη Swatch, η ιδέα πίσω από το Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος «είναι απλή και ταυτόχρονα περίπλοκη. Όλοι γνωρίζετε πως η ονομασία της περιοχής εδώ είναι Καλλιθέα. Και όλοι ξέρετε πολύ καλά τι σημαίνει η λέξη. Είναι “η όμορφη θέα προς τη θάλασσα”. Δυστυχώς όμως αυτή η θέα έχει χαθεί μέσα στους αιώνες και το χρόνο. Δεν χρειαζόταν λοιπόν να φτιάξουμε ένα κτίριο το οποίο, και πάλι, θα έκρυβε τη θέα. Έχουμε μια μεγάλη έκταση γης εδώ, γύρω στα 20 εκτάρια, και αυτό που αποφασίσαμε να κάνουμε ήταν να ανυψώσουμε το έδαφος και κάτω από το λόφο που θα κατασκευάζαμε να φτιάξουμε εκεί το κτίριο. Έτσι ο κόσμος που θα ερχόταν στο πάρκο θα μπορούσε να ξεκινήσει να περπατάει και σιγά σιγά να ανεβαίνει στο λόφο ώσπου να φτάσει σε ένα ύψος περίπου 30 μέτρων, από όπου πια θα μπορούσε να ανακαλύψει ξανά την Καλλιθέα, την όμορφη θέα προς τη θάλασσα, την όμορφη θέα προς το πάρκο αλλά και την όμορφη θέα προς την Αθήνα».

Το φως και η θάλασσα είναι τα δύο στοιχεία που κυριαρχούν στο χώρο. Η φύση δεν είναι απλά στο επίκεντρο, αλλά προστατεύεται, αφού τα κτίρια είναι «πράσινα» και βιοκλιματικά. Το κεντρικό κτίριο υψώνεται σε ύψος 32 μέτρων, με οπτική 360 μοιρών, που εξασφαλίζει τη θέα από το Σαρωνικό μέχρι την Ακρόπολη. Τους χώρους της Λυρικής και τα αίθρια κοσμούν έργα τέχνης του Ιάπωνα καλλιτέχνη Σουσούμου Σίγκου.

Στο πρώτο crash test, το Κέντρο Πολιτισμού του Ιδρύματος Σταύρου Νιάρχου άφησε άφωνους τους επισκέπτες του. Οι τέσσερις ημέρες που διήρκεσαν οι πολύμορφες εκδηλώσεις Metamorphosis αφήνουν «ακριβή» παρακαταθήκη μέχρι την επίσημη λειτουργία του Κέντρου, που θα ανοίξει τις πύλες του στο κοινό το πρώτο εξάμηνο του 2017. Και φυσικά προσμονή.

 

Οι αριθμοί

596 εκατ. ευρώ έχει στοιχίσει το έργο.

240 στρέμματα είναι η συνολική έκταση του Κέντρου Πολιτισμού.

Σε 170 στρέμματα εκτείνεται το Πάρκο Σταύρος Νιάρχος.

28.000 τ.μ. η συνολική επιφάνεια του κτιρίου της Εθνικής Λυρικής Σκηνής.

22.000 τ.μ. η αντίστοιχη της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος.

400 μ. μήκος και 30 μ. πλάτος οι διαστάσεις του καναλιού του Πάρκου Σταύρος Νιάρχος.

1.440 δέντρα και 320.000 θάμνοι θα τοποθετηθούν συνολικά στο Πάρκο.

1.400 οι θέσεις των θεατών στην Κεντρική Σκηνή.

400 οι αντίστοιχες στην Πειραματική Σκηνή.

100x100 μ. οι διαστάσεις του ενεργειακού στεγάστρου.

Περίπου 2 GWh το χρόνο θα παράγει το ενεργειακό στέγαστρο.

700.000 τόνοι βιβλίων θα μεταφερθούν από την Εθνική Βιβλιοθήκη.

Τι πρέπει να ξέρεις

–       Η έκταση του Πάρκου του Κέντρου Πολιτισμού είναι σχεδόν ίση με του Εθνικού Κήπου.

–       Οι ανάγκες ποτίσματος καλύπτονται από γεωτρήσεις.

–       Ο φυσικός φωτισμός είναι άφθονος σε όλους τους χώρους, ειδικά στη βιβλιοθήκη.

–       Για πρώτη φορά έχει δημιουργηθεί στούντιο ηχογράφησης, στο χώρο της Λυρικής Σκηνής.

–       Στο πίσω μέρος των καθισμάτων στη Λυρική Σκηνή υπάρχουν οθόνες, όπου θα μπορεί να προβάλλεται η μετάφραση των έργων.

–       Το κανάλι είναι γεμάτο με θαλασσινό νερό.

–       Όλα τα μάρμαρα που έχουν χρησιμοποιηθεί είναι πεντελικά.