Με θέμα «ΓΥΝΑΙΚΕΣ- χωρίς υπότιτλο», με 16 ομάδες από διάφορες γωνιές της Ελλάδας και πολλές ιστορίες, η Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων (Αεροφυλάκιο 1, Αμφιθέατρο «Μιλτιάδης Έβερτ») θα φιλοξενήσει την 4η Γιορτή Προφορικής Ιστορίας.
Η διάρκεια της γιορτής θα είναι τρεις ημέρες, από την Παρασκευή 24 Ιανουαρίου έως και την Κυριακή 26 Ιανουαρίου.
Στη γιορτή θα εκπροσωπηθούν δεκαέξι Ομάδες Προφορικής Ιστορίας. Οι παλιότερες θα κάνουν ανακοινώσεις με βάση το κεντρικό θέμα Γυναίκες – χωρίς υπότιτλο. Το χρονικό εύρος τους είναι μεγάλο· αφορά την έμφυλη βία στον εμφύλιο, το ‘επισκεπτήριο’ στο Επταπύργιο, την μετα-εμφυλιακή κοινωνία, το ΄μεροκάματο’, τις συγκλίσεις και αποκλείσεις στις δεκαετίες 1940-1960, τις γυναίκες ναυτικούς, τις σημερινές δασκάλες εικαστικών καθώς και την πολιτικότητα των φοιτητριών σε Τμήμα του ΕΚΠΑ. Μια δια-ομαδική ανακοίνωση αφορά τις «Μοδίστρες».
Κάποιες ΟΠΙ ξεφεύγουν από το θέμα: αναφέρονται στο άνοιγμα ενός καφενείου, μετά από πενήντα χρόνια, στη Σκλαβοπούλα Χανίων, στις «ανοικτές αυλές» στην Μάρπησσα Πάρου, στην ιστορία της Αγίας Μαρίνας Ηλιούπολης. Οι νεότερες ΟΠΙ θα αυτο-παρουσιαστούν.
Στο πλαίσιο της 4ης Γιορτής Προφορικής Ιστορίας θα παρουσιαστεί η Πλατφόρμα Προφορικών Μαρτυριών και θα διεξαχθεί σεμινάριο για την απομαγνητοφώνηση με χρήση τεχνητής νοημοσύνης. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει ακόμη δύο θεατρικά δρώμενα που πρωταγωνιστούν μέλη ΟΠΙ, καθώς και τρία ντοκιμαντέρ με προφορικές μαρτυρίες: για την Παλαιστίνη (The Wanted 18), για ένα ‘χαμένο’ αρχείο (ΑΖΗΤΗΤΟΙ) καθώς και τις ιστορίες έξι γυναικών (Herstories: Οι ρίζες μου – περισσότερες πληροφορίες στο: http://oralhistorygroups.gr/4h-giorti-proforikis-istorias/).
Στην ερώτηση «γιατί την ονομάζετε Γιορτή Προφορικής Ιστορίας και όχι Συνέδριο Προφορικής Ιστορίας», η ιστορικός και μέλος του συντονιστικού των Ομάδων Προφορικής Ιστορίας, Τασούλα Βερβενιώτη, μιλώντας στον ραδιοφωνικό σταθμό του Αθηναϊκού-Μακεδονικού Πρακτορείου Ειδήσεων «Πρακτορείο 104,9 fm» διευκρινίζει ότι η ουσιώδης διαφορά ανάμεσα σε ένα Συνέδριο Προφορικής Ιστορίας και στη Γιορτή Προφορικής Ιστορίας είναι ότι στο Συνέδριο συμμετέχουν άτομα, ενώ στη Γιορτή συλλογικότητες.
«Η ανακοίνωση σε ένα Συνέδριο αναδεικνύει συνήθως μια ατομική δουλειά κάποιου ερευνητή/τριας· στο πρόγραμμα του Συνεδρίου αναγράφεται το όνομα του/της και η συμμετοχή αυτή εμπλουτίζει το βιογραφικό της. Στις ΟΠΙ θεωρούμε ότι η προφορική ιστορία αποτελεί ένα συνεργατικό πρότζεκτ και οι ανακοινώσεις στις Γιορτές Προφορικής Ιστορίας στηρίζονται στη δουλειά των μελών της ομάδας και γι’ αυτό δεν καταγράφουμε το όνομα αυτού που κάνει την ανακοίνωση αλλά της ομάδας», σημειώνει η ιστορικός και προσθέτει και μία άλλη διάσταση, αυτή της αλληλογνωριμίας των ομάδων.
Γίνεται από άτομα. Ένας ερευνητής έχει κάνει μια έρευνα. Την παρουσιάζει το συνέδριο, βάζει το όνομά του. Στο δικό μας πρόγραμμα παρουσιάζουν συλλογικότητες, οι ομάδες. Τα άτομα ανήκουν μέσα στην ομάδα και είναι η δουλειά της ομάδας η οποία στηρίζει την ανακοίνωση. «Γνωριζόμαστε. Δηλαδή η ομάδα από τα Γιαννιτσά δεν ξέρει καθόλου την ομάδα μας από τα Χανιά, ούτε την ομάδα της Χίου. Έτσι λοιπόν είναι μια γιορτή αλληλογνωριμίας μεταξύ των ομάδων, οι οποίες αποτελούν ένα δίκτυο που απλώνεται σε όλη την Ελλάδα».
Σημειώνει, δε, πως η ονομασία όλων των ομάδων προφορικής ιστορίας ξεκινά με τα αρχικά ΟΠΙ και μετά προσθέτουμε κάποια από τα αρχικά από τον τόπο ή το θέμα με το οποίο καταπιάνονται, οπότε οι ανακοινώσεις των ΟΠΙ απηχούν ένα ευρύτερο σύνολο, το οποίο ξεπερνάει τα όρια των μελών της ομάδας και επεκτείνεται στην ευρύτερη κοινότητα από την οποία αντλεί το υλικό της, τις συνεντεύξεις, και προς την οποία τελικά απευθύνεται και θέλει να εκφράσει.
Οι Ομάδες Προφορικής Ιστορίας (ΟΠΙ) είναι αυτοφυείς και αποτελούν ένα δίκτυο με οριζόντια διασύνδεση, που απλώνεται σε όλη τη χώρα (http://oralhistorygroups.gr/ ). Τα μέλη τους είναι εθελοντές/τριες και εκπαιδεύονται ώστε να συλλέγουν τη μνήμη του τόπου τους. Κάθε δύο χρόνια οργανώνουν μια Γιορτή Προφορικής Ιστορίας.