Πριν μερικά χρόνια, μια τάση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης προκάλεσε τους ανθρώπους να δουν αν μπορούσαν να σηκωθούν από το πάτωμα χωρίς να χρησιμοποιήσουν τα χέρια τους. Τώρα, το θέμα είναι πόση ώρα μπορείτε να ισορροπήσετε στο ένα πόδι ενώ βουρτσίζετε τα δόντια σας. Αυτές οι ιδιόμορφες «δοκιμασίες» υπόσχονται να μας πουν πόσο καλά μεγαλώνουμε – αλλά είναι αλήθεια;
Όταν μιλάμε για «καλή γήρανση», συνήθως αναφερόμαστε τόσο στη σωματική όσο και στην ψυχολογική ευεξία. Αυτό περιλαμβάνει το να νιώθουμε καλά (ηδονική ευεξία) και να βρίσκουμε νόημα και σκοπό (ευδαιμονική ευεξία). Η συμμετοχή σε δραστηριότητες και η παρακολούθηση του εαυτού μας παίζουν ρόλο και στα δύο.
Ωστόσο, η γήρανση δεν αφορά μόνο το πόσο δυνατή είναι η λαβή σας ή πόσο γρήγορα μπορείτε να περπατήσετε. Είναι ένα σύνθετο μείγμα σωματικών, γνωστικών, συναισθηματικών και κοινωνικών αλλαγών – και κανένα τεστ δεν μπορεί να αποτυπώσει την πλήρη εικόνα.
Σωματικά, ένα απλό μέτρο που προσελκύει μεγάλη προσοχή είναι η ταχύτητα περπατήματος. Σύμφωνα με μια διάσημη μελέτη, τα άτομα που περπατούν με ταχύτητα μεγαλύτερη από 1,32 μέτρα ανά δευτερόλεπτο είχαν λιγότερες πιθανότητες να πεθάνουν τα επόμενα τρία χρόνια.
Από την άλλη πλευρά, μια πιο αργή ταχύτητα περπατήματος – κάτω από 0,8 μέτρα ανά δευτερόλεπτο – μπορεί να είναι ένδειξη σαρκοπενίας, μιας κατάστασης που συνεπάγεται μείωση της μυϊκής μάζας, της μυϊκής δύναμης και της σωματικής λειτουργίας. Όλα αυτά είναι σημαντικοί δείκτες της ηλικιακής φθοράς.
Ωστόσο, αν και αυτοί οι δείκτες είναι χρήσιμοι, δεν είναι εύκολο να μετρηθούν στο σπίτι. Οι περισσότερες έρευνες βασίζονται σε εξειδικευμένο εξοπλισμό και ο οικογενειακός σας γιατρός πιθανότατα δεν διαθέτει δυναμόμετρο μέτρησης της δύναμης της λαβής στο συρτάρι του. Ωστόσο, θα μπορούσε να μετρήσει πόσο χρόνο χρειάζεστε για να σηκωθείτε και να καθίσετε πέντε φορές σε μια καρέκλα.
Τι μπορείτε να κάνετε ρεαλιστικά για να παρακολουθήσετε τη δική σας γήρανση;
Για να κατανοήσετε πραγματικά πόσο καλά μεγαλώνετε, είναι χρήσιμο να σκεφτείτε πέρα από τη σωματική υγεία. Η πνευματική οξύτητα, η συναισθηματική ανθεκτικότητα και οι κοινωνικές σχέσεις έχουν εξίσου μεγάλη σημασία. Μια χρήσιμη ιδέα είναι να αξιολογήσετε τη γνωστική σας ικανότητα, η οποία περιλαμβάνει δεξιότητες όπως η προσοχή, η μνήμη και η ευελιξία.
Ακολουθούν μερικές γνωστικές δοκιμασίες που μπορείτε να δοκιμάσετε στο σπίτι:
- Δοκιμασία Trail Making: συνδέστε αριθμούς και γράμματα με τη σειρά (1, A, 2, B, κ.λπ.) και μετρήστε πόσο χρόνο σας παίρνει. Αυτό μετρά την ικανότητά σας να εναλλάσσεστε μεταξύ διαφορετικών εργασιών.
- Δοκιμασία Stroop: δοκιμάζει την ικανότητά σας να αγνοείτε ανταγωνιστικές πληροφορίες. Προσπαθήστε να πείτε το χρώμα μιας λέξης, όχι την ίδια λέξη – όπως για παράδειγμα να πείτε «κόκκινο» όταν βλέπετε τη λέξη «μπλε» τυπωμένη με κόκκινο μελάνι. Είναι πιο δύσκολο από ό,τι ακούγεται!
- Δοκιμασία διπλής εργασίας: περπατήστε με τη συνήθη ταχύτητά σας ενώ μετράτε ανάποδα από το 100 ανά τρία. Εάν η ταχύτητα περπατήματός σας αλλάξει σημαντικά, αυτό μπορεί να υποδηλώνει γνωστική καταπόνηση.
Αυτού του είδους οι ασκήσεις δοκιμάζουν πόσο καλά ο εγκέφαλός σας χειρίζεται ανταγωνιστικές απαιτήσεις – μια βασική ικανότητα που γίνεται ακόμη πιο σημαντική καθώς μεγαλώνουμε. Αυτή η ικανότητα είναι γνωστή ως γνωστική ευελιξία και σας βοηθά να προσαρμόζεστε σε μεταβαλλόμενες καταστάσεις, να εναλλάσσεστε μεταξύ εργασιών και να διαχειρίζεστε περισπασμούς.
Είναι πολύ καλό να δοκιμάζετε αυτά τα τεστ, αλλά πώς ξέρετε αν βελτιώνεστε; Άλλωστε, όταν έχετε αφιερώσει χρόνο προσπαθώντας να βελτιώσετε την ταχύτητα περπατήματός σας ή την ικανότητά σας στο Stroop – ή ακόμα και τρίβοντας το κεφάλι σας, χαϊδεύοντας την κοιλιά σας ενώ λέτε δυνατά το αλφάβητο – είναι σημαντικό να ξέρετε αν βλέπετε αποτελέσματα.
Ορισμένα μέτρα, όπως η στάση σε ένα πόδι, μπορεί να διαφέρουν σημαντικά από μέρα σε μέρα – ή ακόμα και από ώρα σε ώρα. Μπορεί να βελτιωθείτε απλώς επαναλαμβάνοντας την άσκηση, κάτι που δεν σημαίνει απαραίτητα ότι μεγαλώνετε καλύτερα, αλλά απλώς ότι έχετε εξασκηθεί.
Άλλα μέτρα, όπως η δύναμη της λαβής, αλλάζουν πολύ αργά, ακόμη και με τακτική προπόνηση δύναμης. Και ορισμένες βελτιώσεις είναι συγκεκριμένες για κάθε άσκηση: το να γίνετε καλύτεροι στο τεστ trail-making δεν σημαίνει απαραίτητα ότι θα γίνετε καλύτεροι στο Wordle.
Γι’ αυτό είναι χρήσιμο να ολοκληρώσετε το τεστ μερικές φορές στην αρχή και στη συνέχεια να το επαναλαμβάνετε περίπου μία φορά το μήνα – και πάλι, κάνοντας το μερικές φορές – για να παρακολουθείτε τυχόν βελτιώσεις. Οι γνωστικές αλλαγές μπορεί να είναι πιο δύσκολο να παρατηρηθούν από τις σωματικές, οπότε οι τακτικοί έλεγχοι μπορούν να βοηθήσουν στην αποκάλυψη της προόδου με την πάροδο του χρόνου.
Περισσότερο παζλ παρά τεστ
Δεν υπάρχει ένα μόνο τεστ ή βαθμολογία που να μπορεί να αποτυπώσει πόσο καλά μεγαλώνετε. Σκεφτείτε το περισσότερο σαν ένα παζλ. Η σωματική υγεία, η πνευματική ευελιξία, η συναισθηματική ισορροπία, οι κοινωνικές σχέσεις – όλα αυτά έχουν σημασία και αλληλεπιδρούν μεταξύ τους. Και, φυσικά, ακόμα και αν τώρα τα πάτε καλά, κάποιες αλλαγές στο μέλλον μπορεί να είναι πέρα από τον έλεγχό σας. Κανένα τεστ δεν μπορεί να προβλέψει πλήρως τι σας περιμένει.
Τελικά, ίσως το καλύτερο σημάδι της καλής γήρανσης δεν είναι το πόσο γρήγορα περπατάτε ή πόση ώρα μπορείτε να σταθείτε στο ένα πόδι – είναι το πώς αισθάνεστε για τη ζωή σας. Αισθάνεστε αφοσιωμένοι, ικανοποιημένοι και συνδεδεμένοι;
Το να μεγαλώνεις καλά δεν έχει να κάνει με το να νικάς το χρονόμετρο ή να περνάς με άριστα ένα τεστ μνήμης. Έχει να κάνει με το να γνωρίζεις τον εαυτό σου – το σώμα, το μυαλό και τις αξίες σου – και να κάνεις μικρές, σημαντικές αλλαγές που σε βοηθούν να νιώθεις πιο πολύ ο εαυτός σου.
Οπότε, περπατήστε όσο γρήγορα μπορείτε, σταθείτε στο ένα πόδι, αν θέλετε. Αλλά μην ξεχάσετε να ελέγξετε και το μυαλό, το σώμα, τα συναισθήματα και το αίσθημα του σκοπού σας.
