Υπάρχουν στιγμές που η παγκόσμια κοινότητα καταφέρνει να κοιτάξει πέρα από τα σύνορα και τα οικονομικά συμφέροντα, αναγνωρίζοντας ότι ο πλανήτης μας δεν έχει άλλα περιθώρια αναμονής. Μια τέτοια στιγμή ζήσαμε πριν από λίγες ημέρες στη Σαμαρκάνδη του Ουζμπεκιστάν, όπου 185 χώρες κατέληξαν σε μια συμφωνία-σταθμό για τη σωτηρία των θαλασσών μας.
Στο πλαίσιο της 20ής Διάσκεψης της Σύμβασης CITES (COP20), λήφθηκε η απόφαση να τεθούν υπό καθεστώς αυστηρής προστασίας περισσότερα από 70 είδη καρχαριών και σαλαχιών που απειλούνται με εξαφάνιση.
Γιατί αυτή η απόφαση είναι «ιστορική»;
Για δεκαετίες, οι καρχαρίες και τα σαλάχια αντιμετωπίζονταν κυρίως ως εμπορικά προϊόντα. Η υπεραλίευση, η κλιματική αλλαγή και η ζήτηση για πτερύγια και κρέας οδήγησαν πολλούς πληθυσμούς στα πρόθυρα της κατάρρευσης. Σήμερα, πάνω από το 37% αυτών των ειδών κινδυνεύει να χαθεί για πάντα.
Η νέα συμφωνία αλλάζει τους κανόνες του παιχνιδιού. Είδη-σύμβολα, όπως ο φαλαινοκαρχαρίας, ο ωκεάνιος λευκοπτέρυγος και τα εντυπωσιακά σαλάχια μάντα, αποκτούν πλέον το υψηλότερο επίπεδο προστασίας. Αυτό σημαίνει ότι το διεθνές εμπόριό τους απαγορεύεται ουσιαστικά πλήρως, σφραγίζοντας τις «τρύπες» που επέτρεπαν μέχρι τώρα την εκμετάλλευσή τους.
Οι «φύλακες» των θαλασσών
Πέρα από την οικολογική σημασία, η απόφαση αυτή έχει και μια βαθιά ανθρώπινη πλευρά. Οι καρχαρίες δεν είναι οι «κακοί» των ταινιών, αλλά οι απαραίτητοι ρυθμιστές του θαλάσσιου οικοσυστήματος. Χωρίς αυτούς, η ισορροπία των ωκεανών διαταράσσεται, επηρεάζοντας τα πάντα, από την ποιότητα του νερού μέχρι την επιβίωση των παράκτιων κοινοτήτων που βασίζονται στη θάλασσα.
Όπως δήλωσαν εκπρόσωποι περιβαλλοντικών οργανώσεων, «ο κόσμος επέλεξε τη δράση αντί για την εξαφάνιση». Είναι μια νίκη της επιστήμης και της συνεργασίας, που αποδεικνύει ότι όταν υπάρχει θέληση, μπορούμε να διορθώσουμε τα λάθη του παρελθόντος.
Τι σημαίνει αυτό για εμάς;
Αν και οι αποφάσεις αυτές λαμβάνονται σε μεγάλες αίθουσες συνεδριάσεων, ο αντίκτυπος φτάνει μέχρι και τις δικές μας ακτές. Είναι ένα μήνυμα ελπίδας ότι οι ωκεανοί μας μπορούν να ανακάμψουν, αρκεί να τους δώσουμε τον χώρο και τον χρόνο που χρειάζονται. Η φύση ούτως ή άλλως, δεν ζητά πολλά… ζητά μόνο να την αφήσουμε να επιβιώσει. Και με αυτή τη συμφωνία, κάναμε ένα μεγάλο βήμα προς αυτήν την κατεύθυνση.
