Η σχέση της τέχνης με το περιβάλλον δεν είναι μια μόδα των τελευταίων χρόνων. Πολύ πριν οι λέξεις “βιωσιμότητα” και “οικολογική συνείδηση” μπουν στο καθημερινό μας λεξιλόγιο, υπήρχαν καλλιτέχνες που αφουγκράζονταν την ανάγκη του πλανήτη και αποφάσιζαν να δώσουν φωνή μέσα από τα έργα τους. Ένας από αυτούς ήταν ο εμβληματικός Robert Rauschenberg.
Ο Robert Rauschenberg δημιούργησε το 1970 ένα έργο-σύμβολο για την προστασία του περιβάλλοντος, χρόνια πριν η κλιματική κρίση μπει στην καθημερινότητά μας.
Ήταν η εποχή που οι Ηνωμένες Πολιτείες μόλις άρχιζαν να συζητούν σοβαρά για το περιβάλλον, ο Rauschenberg ανέλαβε να δημιουργήσει την επίσημη αφίσα για την πρώτη Ημέρα της Γης. Ήταν μια εποχή που το περιβαλλοντικό κίνημα έκανε τα πρώτα του βήματα και χρειαζόταν ισχυρά σύμβολα. Ο Rauschenberg, γνωστός για την αντισυμβατική του τέχνη, δούλεψε με εικόνες που αποτύπωναν την οικολογική καταστροφή -πετρελαιοκηλίδες, αποψίλωση δασών και απειλούμενα ζώα- όλα γύρω από έναν αμερικανικό αετό, σύμβολο τόσο της χώρας όσο και της ελευθερίας της φύσης.
Το έργο του αποτέλεσε μια τολμηρή δήλωση διαμαρτυρίας. Παρόλο που αρχικά προοριζόταν απλώς για αφίσα μιας εκδήλωσης, γρήγορα έγινε αντικείμενο συζήτησης και αναφοράς. Μάλιστα, οι Christie’s αφιέρωσαν πρόσφατα άρθρο στη σημασία αυτής της δουλειάς, υπογραμμίζοντας πόσο μπροστά από την εποχή του υπήρξε ο καλλιτέχνης.
Ο Rauschenberg δεν σταμάτησε εκεί. Για όλη την υπόλοιπη καριέρα του, συνδύαζε την τέχνη με την κοινωνική ευαισθησία. Ίδρυσε οργανισμούς, συνεργάστηκε με ακτιβιστές και δημιούργησε έργα που θίγουν την κλιματική κρίση, αποδεικνύοντας πως η τέχνη δεν είναι απλώς αισθητική, αλλά εργαλείο αλλαγής.
Γιατί μας αφορά σήμερα;
Σε μια εποχή που οι οικολογικές προκλήσεις είναι πιο έντονες από ποτέ, η υπενθύμιση αυτών των πρωτοβουλιών έχει ιδιαίτερη σημασία. Η τέχνη μπορεί, και πρέπει, να διεκδικεί χώρο στον διάλογο για το περιβάλλον. Και η σύγχρονη γυναίκα, ως ενεργός πολίτης, δημιουργός και καταναλωτής, έχει τον δικό της ρόλο σε αυτήν τη συνομιλία.
Ας εμπνευστούμε λοιπόν από προσωπικότητες όπως ο Rauschenberg και ας αναζητήσουμε την τέχνη που δεν φοβάται να ταράξει τα νερά.
