Τι θα γινόταν αν μπορούσατε να γνωρίζατε τις σκέψεις των άλλων; Τι θα γινόταν αν κάποιος ήξερε τι σκέφτεστε πριν καν το πείτε; Η τηλεπάθεια, η ιδέα της μετάδοσης σκέψεων χωρίς φυσική επικοινωνία, είναι ένα θέμα που έχει προκαλέσει τη φαντασία και τη συζήτηση εδώ και αιώνες.
Ορισμένα άτομα ισχυρίζονται ότι είχαν τηλεπαθητικές εμπειρίες – αισθάνονται ότι ξέρουν τι πρόκειται να πει κάποιος άλλος ή ότι έχουν ξαφνική εικόνα των σκέψεων ενός αγαπημένου τους προσώπου. Οι περισσότερες αναφορές αυτής της εμπειρίας προέρχονται από δίδυμα αδέρφια, που λέγεται ότι έχουν μια ιδιαίτερη σύνδεση που υπερβαίνει την κανονική επικοινωνία. Είναι όμως αυτό πραγματικά απόδειξη τηλεπάθειας ή πρόκειται για κάτι άλλο;
Η επιστήμη δεν έχει ακόμη βρει αδιαμφισβήτητες αποδείξεις ότι η τηλεπάθεια υπάρχει στην πραγματικότητα. Αν επιστημονικά τεκμηριωνόταν η τηλεπάθεια, θα έφερνε επανάσταση στη φυσική και στην κατανόηση του εγκεφάλου. Οι σκεπτικιστές πιστεύουν ότι οι περιπτώσεις τηλεπάθειας είναι αποτέλεσμα σύμπτωσης, υποβολής ή ασυνείδητης αντίληψης μικροσκοπικών σημάτων που εκπέμπουμε.
Η έρευνα για την τηλεπάθεια έχει μακρά ιστορία. Ένα από τα πρώτα συστηματικά πειράματα διεξήχθη τη δεκαετία του 1930 με τη χρήση καρτών Zener, τις οποίες ανέπτυξε ο ψυχολόγος Karl Zener.
Τα πειράματα περιλάμβαναν ένα άτομο που κοιτούσε ένα σύμβολο σε μια κάρτα και ένα άλλο άτομο έπρεπε να μαντέψει ποιο σύμβολο είδε πρώτο. Στατιστικά, αναμενόταν ότι ένα άτομο θα αναγνώριζε σωστά περίπου πέντε από τις 25 κάρτες στην τύχη, ενώ οτιδήποτε πάνω από αυτό θα μπορούσε να υποδηλώνει την παρουσία τηλεπάθειας.
Αργότερα, οι επιστήμονες ανέπτυξαν πιο εξελιγμένες μεθόδους, όπως το πείραμα Ganzfeld, όπου προσπάθησαν να απομονώσουν πιθανές εξωτερικές επιρροές.
Το «πειραματόζωο» βρισκόταν σε ένα δωμάτιο, χωρίς οπτικά και ακουστικά ερεθίσματα, ενώ ένα άλλο άτομο προσπαθούσε να μεταδώσει νοερά ορισμένες πληροφορίες. Ωστόσο, τα αποτελέσματα δεν ήταν αρκετά πειστικά ώστε η επιστημονική κοινότητα να αναγνωρίσει την ύπαρξη τηλεπάθειας.
Είναι η τηλεπάθεια απλώς ένα παιχνίδι του μυαλού;
Ένας από τους λόγους, για τους οποίους οι άνθρωποι πιστεύουν στην τηλεπάθεια, είναι ένα φαινόμενο που ονομάζεται «ψυχρή ανάγνωση». Πρόκειται για ένα σύνολο τεχνικών που χρησιμοποιούνται από μέντιουμ για την άντληση πληροφοριών από μη λεκτικές ενδείξεις, υποσυνείδητες αντιδράσεις και γενικευμένες δηλώσεις. Όταν κάποιος «διαβάζει το μυαλό», στην πραγματικότητα παρατηρεί και ερμηνεύει πολύ προσεκτικά τις λεπτές χειρονομίες, τον τόνο της φωνής και την επιλογή των λέξεων του ατόμου με το οποίο μιλάει.
Ομοίως, οι άνθρωποι που περνούν πολύ χρόνο μαζί, αρχίζουν να προβλέπουν ασυνείδητα τις πράξεις και τις σκέψεις του άλλου. Τα δίδυμα αδέρφια συχνά αναφέρουν ότι σκέφτονται το ίδιο πράγμα την ίδια στιγμή ή ότι αισθάνονται ανήσυχοι για την ατυχία ενός άλλου ατόμου. Αλλά οι επιστήμονες πιστεύουν ότι αυτό έχει να κάνει περισσότερο με παρόμοια μοτίβα σκέψης και ενσυναίσθηση παρά με πραγματική τηλεπάθεια.
Πού συναντιούνται η επιστήμη και ο μυστικισμός;
Ενώ η επιστήμη δεν έχει σαφείς αποδείξεις ότι η τηλεπάθεια υπάρχει, είναι επίσης αδύνατο να αποδειχθεί ότι δεν υπάρχει. Κατά τη διάρκεια της ιστορίας, υπήρξαν πολλά ανεξήγητα φαινόμενα, στα οποία δόθηκε αργότερα μια λογική εξήγηση. Ίσως το μέλλον να φέρει νέες ανακαλύψεις σχετικά με τη λειτουργία του εγκεφάλου και την επικοινωνία μεταξύ των ανθρώπων που θα ανοίξουν νέες πόρτες στην κατανόηση αυτού του μυστηριώδους φαινομένου. Προς το παρόν, η τηλεπάθεια παραμένει ένα θέμα που εμπνέει τη λογοτεχνία, τις ταινίες και τη φαντασία.
