Έχεις νιώσει ποτέ ότι βρίσκεσαι σε μια σχέση όπου όλα φαίνονται καλά στα χαρτιά, αλλά κάτι δεν κολλάει μέσα σου; Εκείνος είναι σταθερός, είναι παρών, είναι “σωστός”. Κι όμως, εσύ νιώθεις μόνη. Όχι επειδή είναι απών, αλλά επειδή δεν σε φτάνει. Δεν ανοίγεται. Δεν μιλάει. Δεν δείχνει τι νιώθει. Και όταν το κάνεις εσύ, κοιτάζει αλλού. Μην ανησυχείς, δεν είσαι η μόνη.
Από την Τρανούλη Δήμητρα, BSc, Συμβουλευτική Ψυχολόγος
Πολλές γυναίκες περιγράφουν σχέσεις με άντρες που είναι εκεί, αλλά συναισθηματικά απρόσιτοι. Σαν να έχουν κλειδώσει τον εαυτό τους κάπου βαθιά, και να έχουν χάσει το κλειδί. Η σιωπή τους γίνεται ένας τοίχος ανάμεσά σας. Και όσο κι αν προσπαθείς να επικοινωνήσεις, νιώθεις ότι μιλάς μόνη σου.
Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν σ’ αγαπάει. Σημαίνει απλώς ότι δεν έμαθε ποτέ πώς να σ’ αγαπήσει με τρόπο που να σε φτάνει.
Η αλήθεια είναι πως πολλά αγόρια μεγαλώνουν με την εντολή να “μη νιώθουν”. Να μη δείχνουν ευαισθησία, να μην “κλαψουρίζουν”, να μη δείχνουν αδυναμία. Μεγαλώνουν με τη φράση «οι άντρες δεν κλαίνε» να ηχεί μέσα τους κάθε φορά που πάνε να παραδεχτούν φόβο, λύπη ή ανασφάλεια. Έτσι, μαθαίνουν να τα καταπίνουν. Να τα θάβουν. Και να τα μετατρέπουν είτε σε σιωπή, είτε σε θυμό.
Όταν αυτό το αγόρι γίνει άντρας και μπει σε μια σχέση, δεν είναι ότι δεν θέλει να συνδεθεί… Θα είναι ότι δεν ξέρει πώς. Το συναίσθημα είναι κάτι που του έχει απαγορευτεί. Κι έτσι, το κρατά για τον εαυτό του. Αν δεν φαίνεται, δεν υπάρχει. Αν δεν ειπωθεί, δεν πονάει. Κι έτσι, η σύνδεση μαζί του παραμένει επιφανειακή. Ίσως λειτουργεί πρακτικά, αλλά συναισθηματικά… είναι άδεια.
Και εσύ; Εσύ αρχίζεις να κουράζεσαι. Ξανά και ξανά προσπαθείς να τον πλησιάσεις. Να του μιλήσεις. Να μοιραστείς όσα νιώθεις. Εκείνος απαντά μονολεκτικά. Ή σου λέει «δεν ξέρω». Ή, ακόμα χειρότερα, σε κατηγορεί ότι υπερβάλλεις. Κι εσύ αρχίζεις να αναρωτιέσαι αν είσαι υπερβολική. Αν ζητάς πολλά. Αν κάνεις κάτι λάθος. Αλλά δεν κάνεις. Το να ζητάς συναισθηματική σύνδεση δεν είναι απαίτηση, είναι βασική ανθρώπινη ανάγκη.
Η ψυχική αποστασιοποίηση των αντρών δεν είναι θέμα «χαρακτήρα». Είναι ζήτημα κουλτούρας. Είναι η συνέπεια μιας κοινωνίας που τους έμαθε να μετρούν την αξία τους με βάση την αυτονομία, τον έλεγχο και τη σιωπή. Να βλέπουν το συναίσθημα σαν αδυναμία και την ευαλωτότητα σαν ντροπή.
Το πιο οξύμωρο; Οι άντρες νιώθουν. Και βαθιά μάλιστα. Απλώς, τους έχει απαγορευτεί να το εκφράζουν. Κι έτσι, πολλές φορές πονάνε μόνοι τους και μαζί τους πονάς κι εσύ.
Δεν είναι τυχαίο ότι το ποσοστό αντρών που ζητούν ψυχολογική βοήθεια είναι σημαντικά χαμηλότερο από εκείνο των γυναικών. Ούτε είναι τυχαίο ότι, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, οι άντρες εμφανίζουν υψηλότερα ποσοστά αυτοκτονίας σε πολλές χώρες. Όταν δεν σου επιτρέπεται να πεις «δεν είμαι καλά», τι σου απομένει;
Και εσύ τι μπορείς να κάνεις; Πρώτα απ’ όλα, να θυμίσεις στον εαυτό σου ότι δεν φταις. Δεν έχεις καμία υποχρέωση να γίνεις “θεραπεύτρια” κανενός. Αν εκείνος θέλει να δουλέψει με τον εαυτό του, εσύ μπορείς να είσαι εκεί. Αλλά δεν μπορείς να κάνεις τη δουλειά για εκείνον.
Μπορείς να δημιουργήσεις χώρο ασφάλειας. Να μιλάς με ηρεμία. Να ονομάζεις αυτό που εσύ νιώθεις, όχι αυτό που υποθέτεις ότι νιώθει εκείνος. Μπορείς να πεις: «Νιώθω ότι είμαστε μακριά συναισθηματικά. Και με δυσκολεύει αυτό». Αν νιώσεις ότι ανταποκρίνεται, έστω και αμήχανα, τότε υπάρχει ελπίδα. Αν όμως σου γυρίζει την πλάτη ξανά και ξανά, μην υποτιμάς το δικό σου ένστικτο.
Η αγάπη χωρίς συναισθηματική παρουσία, δεν αρκεί. Όχι για σένα. Όχι για καμία γυναίκα που θέλει να χτίσει κάτι ουσιαστικό και αληθινό.
Δεν χρειάζεσαι έναν άντρα που απλώς «είναι εκεί». Χρειάζεσαι έναν άνθρωπο που τολμά να νιώθει, να εκφράζεται, να μοιράζεται, να λυγίζει και να σου λέει την αλήθεια του. Ακόμα κι όταν φοβάται. Ακόμα κι όταν δεν ξέρει πώς να το πει.
Και να θυμάσαι:
Δεν είναι αδυναμία να νιώθεις. Είναι η μεγαλύτερη δύναμη. Και σου αξίζει ένας άνθρωπος που να το ξέρει αυτό ή τουλάχιστον να θέλει να το μάθει.
Δεν μπορείς να τον μάθεις να μιλάει – Μπορείς όμως να σταθείς δίπλα του, αν θέλει να μάθει μόνος του.
Το να μην ξέρει πώς να εκφραστεί δεν είναι τοξικό – Το να αρνείται να προσπαθήσει, είναι.
Οι άντρες έχουν συναισθήματα. Απλώς τα έκρυψαν για πολύ.
Η ευαλωτότητα δεν είναι αδυναμία. Είναι θάρρος.
Πηγές:
Mahalik, J.R., Burns, S.M., & Syzdek, M. (2007). Masculinity and perceived normative health behaviors as predictors of men’s health behaviors. Social Science & Medicine, 64(11), 2201–2209.
Wong, Y. J., & Wester, S. R. (2016). Masculinities and emotional expression: A decade of research. Journal of Counseling Psychology, 63(4), 411–421.
