Ο Νοέμβριος έχει πλέον καθιερωθεί παγκοσμίως ως ο μήνας του Movember, του κινήματος που μας καλεί να αφήσουμε μουστάκι, όχι για να μοιάσουμε σε ροκ σταρ των ’80s, αλλά για να υπενθυμίσουμε ότι η ανδρική υγεία, σωματική και, κυρίως, ψυχική, είναι κάτι που πρέπει να συζητιέται. Όμως, πέρα από τα κοινωνικά μέσα και τις φωτογραφίες, παραμένει ένα κρίσιμο ερώτημα: γιατί τόσοι άνδρες εξακολουθούν να σιωπούν;

Μια νέα, αποκαλυπτική διεθνής έρευνα από την πλατφόρμα Compare the Market έρχεται να ρίξει φως στο χάσμα μεταξύ της αυξανόμενης ευαισθητοποίησης και της πραγματικής ετοιμότητας των ανδρών να μιλήσουν για όσα τους βαραίνουν.

Η σιωπηλή επιδημία: Ντροπή, Στίγμα και το «Πρέπει»

Τα ευρήματα της έρευνας είναι ενδεικτικά: 1 στους 2 άνδρες δηλώνει ότι έχει βιώσει συμπτώματα κακής ψυχικής υγείας κάποια στιγμή στη ζωή του. Παρά την έκταση του φαινομένου, η σιωπή παραμένει ο κανόνας.

Περισσότεροι από τα τρία τέταρτα των συμμετεχόντων, το 78%, παραδέχονται ότι αποφεύγουν να μιλήσουν για τα συναισθήματά τους. Και οι λόγοι; Καθόλου έκπληξη:

• Ντροπή: Το 40% νιώθει ντροπή να συζητήσει για την ψυχική του υγεία.
• Κοινωνικό Στίγμα: Το 38% φοβάται ότι θα στιγματιστεί ή θα αντιμετωπιστεί ως «αδύναμος» (25%).
• Επιβάρυνση: Το 35% διστάζει, γιατί δεν θέλει να επιβαρύνει τους αγαπημένους του.

Είναι τραγικό, αλλά και εντελώς ρεαλιστικό, ότι το 30% των ανδρών πιστεύει ότι «πρέπει» να αντιμετωπίσει τα προβλήματά του μόνος του. Δυστυχώς, αυτή η πεποίθηση ενισχύεται από το γεγονός ότι 1 στους 5 έχει βιώσει αρνητική εμπειρία στο παρελθόν, όταν προσπάθησε να ανοιχτεί.

Οικονομικές δυσκολίες, εργασιακή πίεση και τα συμπτώματα

Ποιοι είναι οι παράγοντες που ρίχνουν τους άνδρες στα «βράχια» της ψυχικής δυσφορίας; Η έρευνα τοποθετεί στην κορυφή:

• Οικονομικές Πιέσεις: Σχεδόν οι μισοί άνδρες (46%) αναφέρουν τα οικονομικά προβλήματα ως τον κύριο επιβαρυντικό παράγοντα.
• Θέματα Υγείας: Ακολουθούν τα ζητήματα υγείας (36%).
• Εργασιακή Πίεση: Η πίεση στη δουλειά βρίσκεται στην τρίτη θέση (31%).

Η σύνδεση είναι ξεκάθαρη: Η ανασφάλεια στην εργασία και τα οικονομικά χτυπάει κατευθείαν την ψυχική ισορροπία. Τα πιο κοινά συμπτώματα που βιώνουν οι άνδρες είναι το **άγχος (63%), η χαμηλή διάθεση (48%) και τα προβλήματα ύπνου (47%).

Το πιο σκοτεινό στατιστικό: Αυτοκτονικές σκέψεις

Ένα εύρημα που χτυπάει «καμπανάκι» συναγερμού είναι το ποσοστό των ανδρών που έχουν βιώσει αυτοκτονικές σκέψεις. 1 στους 4 άνδρες (26%) έχει βρεθεί σε αυτό το σκοτεινό σημείο κάποια στιγμή στη ζωή του.

Ενώ το 86% δηλώνει ότι θα ζητούσε βοήθεια (από επαγγελματία, οικογένεια ή φίλους), ένα 14% εξακολουθεί να μην μιλάει σε κανέναν. Αυτή η μικρή, αλλά κρίσιμη, ομάδα αναδεικνύει το μέγεθος του προβλήματος του εγκλωβισμού και της σιωπής.

Νέες γενιές – Νέες αντιλήψεις

Υπάρχει μια αχτίδα φωτός. Η ηλικία παίζει σημαντικό ρόλο στην ευκολία επικοινωνίας:

• Νεότεροι (18-24): Το 80% δηλώνει ότι μπορεί να μιλήσει ανοιχτά.
• Μεγαλύτεροι (55-64): Μόλις το 52% αισθάνεται την ίδια άνεση.

Οι νεότερες γενιές, αν και εμφανίζουν συχνότερα προβλήματα ψυχικής υγείας (όπως οι Millennials με 63%), φαίνεται να «σπάνε» πιο εύκολα τα κοινωνικά στερεότυπα του «σκληρού» άνδρα που δεν λυγίζει.

Όπως σχολιάζει ο Steven Spicer, Executive General Manager Health Insurance στο Compare the Market: «Είναι ζωτικής σημασίας να θυμόμαστε ότι δεν υπάρχει λόγος να ντρέπεται κανείς ή να αισθάνεται βάρος επειδή δεν είναι καλά. Η ψυχική υγεία είναι εξίσου σημαντική με τη σωματική, και το να μιλήσεις είναι το πρώτο βήμα για να νιώσεις καλύτερα».

Δράσεις και υποστήριξη για την ανδρική υγεία στην Ελλάδα

Στην Ελλάδα, οι δράσεις που σχετίζονται με το Movember και την ανδρική υγεία (σωματική και ψυχική) επικεντρώνονται κυρίως σε ενημέρωση και προσβάσιμες υπηρεσίες πρόληψης (για καρκίνο προστάτη/όρχεων), αλλά παρέχεται και ουσιαστική τηλεφωνική ψυχοκοινωνική υποστήριξη για όλους, συμπεριλαμβανομένων των ανδρών.

Τηλεφωνικές γραμμές άμεσης υποστήριξης

Αυτές οι γραμμές είναι δωρεάν, ανώνυμες και 24ωρες και είναι ο πιο άμεσος τρόπος υποστήριξης για κάθε θέμα ψυχικής υγείας:

Εθνική τηλεφωνική γραμμή ψυχοκοινωνικής υποστήριξης 10306

• Λειτουργεί 24/7 και απευθύνεται σε κάθε πολίτη για θέματα άγχους, οικογενειακά ζητήματα, πένθος, κρίση πανικού, κ.λπ.
• Παρέχει Ψυχολογική Υποστήριξη (επιλογή 1) και πληροφόρηση για υπηρεσίες ψυχικής υγείας.

Γραμμή βοήθειας για την κατάθλιψη 1034 (ΕΠΙΨΥ)

• Παρέχει συμβουλευτική για ψυχολογικά προβλήματα, συμπεριλαμβανομένης της κατάθλιψης.