Ήταν ένα μικρό απωθημένο μου να πάρω κάποια στιγμή συνέντευξη από την Όλγα Μαλέα. Μια γυναίκα που στην πλούσια επαγγελματική πορεία της έχει βάλει την υπογραφή της σε πολλές και μεγάλες επιτυχίες –ταινίες μεγάλου μήκους, που σχεδόν όλες πέτυχαν εμπορικά, σειρές, αρκετά ντοκιμαντέρ και σποτάκια, όπως λέμε τις μικρές ταινίες με μήνυμα ή χωρίς–, αλλά παραμένει χαμηλών τόνων. Ισως επειδή γνωρίζει καλά πώς να συνδυάζει άριστα τους πιο σημαντικούς ρόλους της ζωής της: της μητέρας, της γιαγιάς αλλά και της γυναίκας που στην έκτη δεκαετία της ζωής της πια αγαπά να κάνει πρωτίστως ό,τι την ευχαριστεί.

Πώς και γιατί αποφάσισες έπειτα από τόσα χρόνια –και τόσες επιτυχίες στο σινεμά– να μεταπηδήσεις στη μικρή οθόνη;

Καταρχάς, η μικρή οθόνη μόνο κατ’ ευφημισμό είναι πλέον μικρή! Στα σπίτια μας όλο και μεγαλύτερες είναι οι τηλεοράσεις, με εκπληκτική εικόνα και περιεχόμενο. Μακάρι να μου δοθούν κι άλλες ευκαιρίες να κάνω ποιοτικές σειρές όπως Τα Καλύτερά μας Χρόνια. Από σχέδια έχουμε μπόλικα στην Ελλάδα αλλά και εκτός. Πάντως, για να μην ξεχνιόμαστε και με τη μεγάλη οθόνη, έχω δύο κινηματογραφικά σενάρια έτοιμα, τη Ζορμπίνα και τα Dirty Girls, που ελπίζω σύντομα να βρουν τον δρόμο τους.

Σκηνοθετώντας τη νέα, πετυχημένη σειρά της ΕΡΤ Τα Καλύτερά μας Χρόνια βιώνεις αυτή την περίοδο μια μεγάλη χαρά, καθώς βρίσκεσαι ανάμεσα σε εκλεκτούς ηθοποιούς, σε ένα υπέροχο σετ χωρίς καλώδια –έχεις δηλώσει πως όλα τα μηχανήματα και οι κάμερες είναι ασύρματα–, με κλειστά κινητά και με την αγάπη του κοινού ήδη κερδισμένη. Σε τι πιστεύεις ότι οφείλεται αυτή η επιτυχία;

Οντως νιώθω πολύ τυχερή και χαρούμενη αυτή την εποχή. Εχει δημιουργηθεί μια δυνατή ομάδα ηθοποιών και τεχνικών στα Καλύτερά μας Χρόνια, είμαστε ευγνώμονες που δουλεύουμε εν μέσω κορονοϊού, και μάλιστα με τόσο καλές συνθήκες. Τώρα, η επιτυχία κανείς δεν ξέρει πού ακριβώς οφείλεται, γιατί αν το ξέραμε μόνο επιτυχίες θα κάναμε. Από μια κλωστή κρεμόμαστε και από μια χαραμάδα περνάμε γενικά στη ζωή. Oταν, λοιπόν, έρχεται η επιτυχία απλά χαιρόμαστε που συμβαίνει. Όπως έγραψε και ο Λουκιανός, «και τύχης δείσθαι λαμπράς», δηλαδή και τύχη χρειαζόμαστε λαμπρή –εκτός από σκληρή δουλειά και κόπο και έξοδα πολλά– για ένα επιτυχημένο αποτέλεσμα.

«Ο σωστός σχεδιασμός είναι το ήμισυ του παντός. Στις ταινίες, στις σειρές και στη ζωή γενικότερα».

Η πρωτοτυπία της σειράς έγκειται και στο γεγονός ότι αφηγητής είναι ο μικρότερος γιος της οικογένειας, μόλις 8 ετών. Πώς τα βρήκες με τον μικρό πρωταγωνιστή;

Ο αφηγητής της σειράς είναι ο ταλαντούχος ηθοποιός Βασίλης Χαραλαμπόπουλος, δηλαδή το παιδί που μεγάλωσε και σχολιάζει πώς ήταν ο κόσμος και η οικογένειά του το 1969. Αυτό δίνει μια απόσταση αλλά και ένα βάθος σε όλη την ιστορία, που είναι πολύ γοητευτικό. Ο Μανώλης Γκίνης, ο νεαρός πρωταγωνιστής, είναι ένα υπέροχο και χαρισματικό παιδί, που του αρέσει πολύ αυτό που κάνει. Μια χαρά τα βρήκαμε από την πρώτη στιγμή. Έχω δουλέψει με παιδιά σε πρωταγωνιστικούς ρόλους σε τρεις ταινίες μου και ένα σίριαλ –Πρώτη Φορά Νονός, Λουκουμάδες με Μέλι, Μαντζουράνα και Ονειροπαγίδα–, οπότε μια εμπειρία την έχω.

Τι σε απασχολεί περισσότερο πριν από τη δημιουργία μιας ταινίας ή μιας σειράς;

Δίνω τεράστια σημασία στο στήσιμο της δουλειάς και στη σωστή προετοιμασία. Μόνο έτσι μπορεί κανείς να εξασφαλίσει ποιότητα και πρωτοτυπία. Είτε θα έχεις άπειρο χρόνο και χρήμα στη διάθεσή σου –πράγμα που δεν μου έχει συμβεί μέχρι τώρα– είτε χρειάζεται… προετοιμασία, προετοιμασία, προετοιμασία. Ο σωστός σχεδιασμός είναι το ήμισυ του παντός. Στις ταινίες, στις σειρές και στη ζωή γενικότερα. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν γίνονται αλλαγές στο γύρισμα, όμως είναι διαφορετικό να κάνεις αλλαγές σε κάτι που έχεις σχολαστικά ετοιμάσει απ’ ό,τι σε κάτι που δεν έχεις μελετήσει.

Πώς βλέπεις το ελληνικό σινεμά και την ελληνική τηλεόραση σήμερα;

Το ελληνικό σινεμά έχει ανοίξει τα φτερά του και το περίφημο Greek Weird Wave έχει καταφέρει να ταξιδέψει και εκτός Ελλάδος και μπράβο του. Η ελληνική τηλεόραση όμως δεν έχει κάνει ακόμα αυτό το άλμα. Σε σχέση με αυτό που βλέπουμε στις διεθνείς πλατφόρμες είναι πίσω. Να όμως που τώρα η ΕΡΤ δημιούργησε την ψηφιακή πλατφόρμα ERTflix και άλλα ιδιωτικά κανάλια ακολουθούν τα χνάρια της. Είναι ένα πρώτο σημαντικό βήμα. Ολοι μου οι φίλοι και γνωστοί βλέπουν Τα Καλύτερά μας Χρόνια στο ERTflix. Εκεί είναι το μέλλον.

«Εκτός Ελλάδος, οι δυσκολίες που αντιμετωπίζω ως σκηνοθέτρια είναι τεράστιες. Αν σκεφτεί κανείς ότι σε διεθνές επίπεδο μόνο το 4% των σκηνοθετών είναι γυναίκες, καταλαβαίνει για τι δυσκολία μιλάμε».

Εχεις δηλώσει στο παρελθόν ότι η Ολγα δεν ακούει τα «όχι», δεν ακούει τα «ποτέ» και τα «δεν γίνεται», δεν ξεχνά τίποτα αν το πιστεύει και δεν ασχολείται με τίποτα αν δεν το πιστεύει. Αυτή η φιλοσοφία ζωής σε έχει βοηθήσει στην καριέρα σου;

Ναι, αν πιστεύω κάτι πολύ δεν το εγκαταλείπω εύκολα. Τίποτα δεν μας χαρίζεται, αυτό είναι δεδομένο. Στα διάφορα σεμινάρια συγγραφής σεναρίου που έχω πάει, η μόνιμη επωδός είναι η εξής: βάλτε δυσκολίες στους ήρωές σας, και όταν νομίζετε ότι έχετε βάλει αρκετές, βάλτε άλλες τόσες κι άλλες τόσες. Ε, τότε το σενάριό σας θα γίνει αληθινό, γιατί θα είναι κοντά σε αυτό που συμβαίνει στη ζωή. Θεωρώ τις δυσκολίες και τις αναποδιές μέρος του προγράμματος. Αν καμιά φορά δεν συμβούν, εκπλήσσομαι θετικά. Να είμαστε ευέλικτοι και εφευρετικοί για να ξεπερνάμε τις δυσκολίες. Αυτή είναι η φιλοσοφία μου στη ζωή!

Το WIFT είναι ένα παγκόσμιο δίκτυο που σήμερα ενώνει 65 τοπικά δίκτυα γυναικών ανά την υφήλιο, με στόχο την προώθηση και υποστήριξη του καλλιτεχνικού έργου που παράγεται από γυναίκες επαγγελματίες σε κινηματογράφο, τηλεόραση και λοιπά οπτικοακουστικά μέσα. Μίλησέ μας περισσότερο για αυτό.

Το WIFT (Women in Film and Television) γεννήθηκε το 1973 στο Λος Αντζελες με στόχο τη δημιουργία δικτύου μεταξύ των γυναικών στον χώρο του κινηματογράφου και της τηλεόρασης και την προώθηση του έργου τους. Σήμερα, έχει πάνω από 20.000 μέλη ανά τον κόσμο, μεταξύ των οποίων η Meryl Streep και η Nicole Kidman. Το 2017 φέραμε το WIFT και στην Ελλάδα, δημιουργώντας το WIFT GR (Women in Film and Television – Greece), του οποίου ήμουν πρόεδρος τα τελευταία δύο χρόνια. Στην ιστοσελίδα μας wift.gr μπορείτε να ενημερώνεστε για τις δράσεις μας.

Εχεις αντιμετωπίσει δυσκολίες στον χώρο σου λόγω φύλου;

Στην Ελλάδα όχι ιδιαίτερα, στάθηκα τυχερή και από την πρώτη μου ταινία, Ο Οργασμός της Αγελάδας, γιατί βρήκα χρηματοδότες και σημαντική στήριξη στη διανομή. Εκτός Ελλάδος, όμως, οι δυσκολίες που αντιμετωπίζω ως σκηνοθέτρια είναι τεράστιες. Αν σκεφτεί κανείς ότι σε διεθνές επίπεδο μόνο το 4% των σκηνοθετών είναι γυναίκες, καταλαβαίνει για τι δυσκολία μιλάμε. Άντε τώρα να μπεις στο 4%. Πάντως ελπίζω να τα καταφέρω και το παλεύω. Η τύχη βοηθάει τους τολμηρούς.

«Χάρη στο #MeToo, πιστεύω ότι θα σταματήσει η σεξουαλική παρενόχληση να θεωρείται ένα νορμάλ παιχνιδάκι μεταξύ ενηλίκων και δεν θα τολμάει κανείς πλέον να την ασκεί».

Είναι δυστυχές το ότι η βία κατά των γυναικών –σωματική, σεξουαλική και ψυχολογική, με πιο ακραία μορφή της τη γυναικοκτονία– αποτελεί παγκόσμια μάστιγα, που δεν γνωρίζει γεωγραφικά, πολιτισμικά και ταξικά σύνορα. Μίλησέ μας για τη θέση του WIFT GR απέναντι στο φαινόμενο αυτό και για τα επόμενα σχέδιά σας.

Το WIFT GR για τέσσερις συνεχόμενες χρονιές οργανώνει ένα ετήσιο φεστιβάλ αφιερωμένο στην εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών, προσφέροντας στους θεατές την ευκαιρία να δουν μοναδικές ταινίες σε πρώτη προβολή. Το φεστιβάλ αυτό λαμβάνει χώρα στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος και έχει τεράστια ανταπόκριση στο κοινό. Οπότε σίγουρα το συνεχίζουμε. Λόγω του κορονοϊού, τα σχέδιά μας για το άμεσο μέλλον είναι αναγκαστικά διαδικτυακά, αλλά προχωράμε ακάθεκτες!

Φέτος, σπουδαίες αθλήτριες, εντός και εκτός συνόρων, ξεκλείδωσαν δυσάρεστα κουτάκια μνήμης καταγγέλλοντας σεξουαλική παρενόχληση. Με αυτά τα γεγονότα ξεκίνησε στην Ελλάδα ένα κίνημα MeToo. Πώς το σχολιάζεις και πόσο εφικτό θεωρείς ότι είναι στη χώρα μας να σπάσουν τη σιωπή τους όσες έχουν υπάρξει θύματα κακοποίησης;

Επιτέλους, το MeToo έφτασε και στην Ελλάδα και αυτό είναι πολύ σημαντικό. Μόνο όταν αλλάζει η κοινωνία στο σύνολό της αλλάζουν και οι συνήθειές της. Χάρη στο MeToo πιστεύω ότι θα σταματήσει η σεξουαλική παρενόχληση να θεωρείται ένα νορμάλ παιχνιδάκι μεταξύ ενηλίκων και δεν θα τολμάει κανείς πλέον να την ασκεί. Να θυμίσω ότι στη Βιέννη του 1920 ήταν κοινή πρακτική οι ψυχαναλυτές να πηγαίνουν στο κρεβάτι με τις ψυχαναλυόμενές τους. Σήμερα αυτό δεν είναι αποδεκτό και αν συμβεί ο ψυχαναλυτής χάνει την άδεια εργασίας του.

Τι κάνει η Ολγα για να χαλαρώσει όταν δεν βρίσκεται πίσω από τις κάμερες;

Έχω μεγάλη ανάγκη να βρίσκομαι στη φύση για να χαλαρώσω. Πεζοπορίες, ποδήλατο, μπάνιο στη θάλασσα ή, ακόμα καλύτερα, όλα αυτά μαζί. Μου αρέσει επίσης να διαβάζω μυθιστορήματα, και μου λείπει που αυτή την εποχή λόγω φόρτου εργασίας διαβάζω με το… σταγονόμετρο. Μου αρέσει ακόμα να μαγειρεύω για τα παιδιά μου και τους φίλους μου και να χαιρόμαστε ωραία τραπέζια με καλή παρέα. Μια ξεχωριστή θέση στη ζωή μου έχει και η μουσική. Παίζω φλάουτο. Φοιτώ στο Ωδείο Athenaeum και ετοιμάζομαι να δώσω για Ανωτέρα. Δυστυχώς, ο κορονοϊός κρατάει τα ωδεία κλειστά εδώ και έναν χρόνο τώρα και μας έχει βάλει στον πάγο. Πάντως, το να δημιουργείς μουσική με άλλους είναι μια μοναδική εμπειρία και μου λείπει αφάνταστα. ■

Από την ΕΙΡΗΝΗ ΖΟΥΡΝΑΤΖΗ

*Η συνέντευξη αυτή δημοσιεύθηκε στο τεύχος Μαρτίου του περιοδικού InStyle.