Κάθε βιβλίο είναι και ένα κομμάτι της ψυχής μου

Ο Σπύρος Πετρουλάκης γράφει από καρδιάς κι έτσι ακριβώς μιλάει. Βαθιά ανθρώπινος, αληθινά συγκινητικός, γνήσιος καλλιτέχνης. Πολύπλευρος, πολυτάλαντος, δημιουργικός, εμπνευσμένος. Σίγουρα όλα δείχνουν ότι με ό,τι κι αν καταπιανόταν θα γνώριζε την επιτυχία γιατί ό,τι κι αν κάνει το κάνει με ψυχή. Όμως, πάνω απ’ όλα είναι ένας μαχητής, που ξέρει να κερδίζει.

Ο συγγραφέας του Σασμού άνοιξε την καρδιά του στο InStyle.gr και αποκάλυψε όλες τις πτυχές του. Μίλησε για το νέο του βιβλίου που το περιμένουμε από το νέο έτος, αλλά και για τα τηλεοπτικά και… κινηματογραφικά του σχέδια.

Διαβάζοντας το βιογραφικό σου, ομολογώ ότι εντυπωσιάστηκα. Ας ξεκινήσουμε από τη μουσική. Συνθέτης, στιχουργός, ραδιοφωνικός παραγωγός. Σε έχω ακούσει να τραγουδάς. Τι ρόλο διαδραματίζει η μουσική στη ζωή σου; Είναι πηγή έμπνευσης για τις λέξεις σου;

Η μουσική είναι η πρώτη γλώσσα που μίλησα. Πριν μάθω να γράφω λέξεις και να διαβάζω, έμαθα να ακούω νότες. Οι μουσικές επιρροές καταγωγής των δικών μου με επηρέασαν απόλυτα. Η φωνή του Ξυλούρη, της Μοσχολιού, του Καζαντζίδη ανακατεύονταν από τους πολίτικους αμανέδες και τα ηπειρώτικα μοιρολόγια. Όλα αυτά δεν μου πρόσφεραν απλώς έμπνευση, αλλά μου έμαθαν τι είναι ψυχή, τι είναι ρυθμός. Και γραφή δίχως ψυχή και ρυθμό… χωλαίνει. Η μουσική είναι το υπόγειο ρεύμα που κινεί τις λέξεις μέσα μου.

Επίσης, διάβασα ότι ασχολείσαι με τη φωτογραφία και φωτογραφίες σου έχουν βραβευτεί. Είναι και η φωτογραφία καλλιτεχνική διέξοδος για εσένα; Ασχολείσαι ακόμη;

Αυτό το «κλικ» ήταν πάντα για μένα ένας τρόπος για να «αρπάζω» τις στιγμές. Τη ζωή. Σταματάς όπου θέλεις τον χρόνο και του δίνεις μια ανάσα ακόμα. Δεν τον αφήνεις να προσπεράσει έτσι απλά. Ωστόσο τώρα δεν έχω τον χρόνο που θα ήθελα για εξορμήσεις μου με την κάμερα. Γι’ αυτό βρήκα ένα κόλπο: Βάζω τους ήρωές μου να το κάνουν. Τους δίνω όλο τον χρόνο του κόσμου και τους κάνω να μην γκρινιάζουν ποτέ για το πρόγραμμα. Εγώ απλώς δανείζομαι τα μάτια τους.

Πώς προέκυψε η συγγραφή; Γεννήθηκε μέσα σου ως ανάγκη; Καταφύγιο; Τι εκφράζει για εσένα;

Η συγγραφή δεν είναι αποτέλεσμα σκέψης ή προγραμματισμού. Ήρθε σαν κεραυνός στα ζωή μου. Κι αν θέλετε την αλήθεια, όλα ξεκίνησαν από έναν έρωτα για μια γυναίκα. Ήθελα να της πω πράγματα που δεν χωρούσαν σε κουβέντες. Ξεκίνησα με μαντινάδες (ως κλασικός Κρητικός) μα δεν μου έφταναν ούτε κι αυτές. Κι έτσι γεννήθηκαν οι πρώτες σελίδες.

Από εκεί και πέρα, η γραφή έγινε ανάγκη, καταφύγιο κι ένας τρόπος να βάλω σε τάξη το χάος μέσα μου. Και ίσως κι ένα κομμάτι του κόσμου γύρω μου. Η συγγραφή για μένα εκφράζει όλα εκείνα που δεν μπορώ να τα πω με τη μουσική. Κι ίσως γι’ αυτό κάθε βιβλίο είναι και ένα κομμάτι της ψυχής μου, δοσμένο στο κοινό για να κάνει τη δική του διαδρομή.

Έχεις γράψει και παιδικά βιβλία. Θεωρώ ότι είναι πολύ δύσκολος τομέας το παιδικό βιβλίο.

Είναι μια άλλη ήπειρος. Ένα άλλο έδαφος, διαφορετικό. Οι μικροί αναγνώστες δεν σου χαρίζονται. Δεν έχουν υπομονή για φιλολογίες ούτε κάνουν εκπτώσεις στην αλήθεια. Αν κάτι τους συγκινήσει, θα το αγαπήσουν με όλη τους την καρδιά. Αν όχι, θα το κλείσουν και θα φύγουν να παίξουν «σε άλλη παραλία». Κι αυτό το σέβομαι απεριόριστα. Όταν γράφω για παιδιά, νιώθω σαν να περπατάω ξυπόλυτος σε καθαρό χώμα. Εδώ χρειάζεται αλήθεια, αγνότητα και λέξεις που να μην κρύβουν τίποτα από πίσω τους.

Μου έχεις πει ότι πάσχεις από δυσλεξία. Επηρέασε τις επαγγελματικές επιλογές σου; Αντιμετώπισες δυσκολίες στην πορεία σου;

Η δυσλεξία μου έκανε πάντα κόλπα. Μου γύριζε τα γράμματα ανάποδα, με μπέρδευε στις λέξεις, στους αριθμούς… Ήταν λες και ήθελε να με καθυστερήσει, να με αποπροσανατολίσει. Μα εγώ (ως Λέοντας τώρα) αντί να θυμώσω, πείσμωσα. Ίσως αν δεν υπήρχε αυτή η διχογνωμία μέσα μου, να μην είχα βουτήξει τόσο βαθιά στον κόσμο των λέξεων. Στο τέλος, της τη βγήκα… συγγραφέας. Κι ακόμα δεν ξέρω αν με συγχώρεσε γι’ αυτό.

Η έμπνευση είναι η ίδια η ζωή που σε παίρνει από το χέρι και σε σέρνει στις ιστορίες της…

Έχεις γράψει συγκλονιστικά μυθιστορήματα. Καθένα πραγματεύεται δύσκολα θέματα, που αγγίζουν την καρδιά και θίγουν καίρια ζητήματα. Από πού αντλείς έμπνευση;

Η έμπνευση για μένα μπορεί να είναι κάτι «θείο», όμως δεν είναι φώτιση που πέφτει ξαφνικά απ’ τον ουρανό. Είναι η ίδια η ζωή που σε παίρνει από το χέρι και σε σέρνει στις ιστορίες της. Είναι οι μνήμες, οι απώλειες, οι έρωτες, οι σιωπές που αφουγκράστηκα σε χαρές και σε λύπες. Ένα χωριό που σβήνει, ένα μοιρολόι που ακούγεται, ένα παιδί που γελάει μέσα στα ερείπια… όλα αυτά είναι η πρώτη ύλη. Αυτά και τα κρυφά συναισθήματα. Εκείνα που οι άνθρωποι έχουμε μάθει να τα φυλάμε πολλές φορές πιο βαθιά μέσα μας από όσο αντέχουμε. Εγώ απλώς τα ξετρυπώνω, τα ξεσκονίζω και τα γράφω. Δεν θέλω να πάρει τίποτα η λήθη.

Πόσο δύσκολο θεωρείς ότι είναι στην Ελλάδα του σήμερα να αναδειχθεί ένας συγγραφέας και να ασχοληθεί τελικά μόνο με τη συγγραφή;

Η αλήθεια είναι πως στη χώρα μας είναι δύσκολο να επιβιώσεις με ότι επάγγελμα κι αν κάνεις. Πόσο δε άλλωστε με τη συγγραφή που είναι σαν του κυνηγού και του ψαρά το πιάτο. Οι περισσότεροι συγγραφείς έχουν κι άλλες δουλειές για να τα φέρουν βόλτα. Εγώ στάθηκα τυχερός και με πολλή δουλειά, υπομονή και λίγη… κουζουλάδα, κατάφερα να ζω από τη συγγραφή. Αλλά δεν είναι κανόνας αυτό. Αν κάτι έμαθα, είναι πως γράφεις πρώτα γιατί δεν μπορείς να κάνεις αλλιώς κι αν έρθει αυτή η επιτυχία που θα σε ωθήσει μπροστά, τη δέχεσαι σαν δώρο, με σύνεση, όχι σαν δικαίωμα.

Υπήρξε στιγμή που απογοητεύτηκες και σκέφτηκες να τα παρατήσεις;

Απογοητεύσεις υπήρξαν πολλές. Είναι αδύνατο να μη σε λυγίσει η κούραση, η αμφιβολία, τα κλειστά μυαλά, οι ξερόλες. Σκέφτηκα να τα παρατήσω; Ναι. Αλλά το πρόβλημα είναι πως οι ιστορίες που «τρέχουν» μέσα μου δεν μ΄ αφήνουν σε ησυχία. Αν όμως οι αναγνώστες χάσουν την εμπιστοσύνη τους σε μένα, τότε, ναι, θα τα παρατήσω και μάλλον δίχως δεύτερη σκέψη.

Ξέρω ότι είναι πολύ δύσκολο για έναν συγγραφέα να ξεχωρίσει τα παιδιά του, αλλά υπάρχει κάποια ιστορία σου που είναι αγαπημένη και για ποιον λόγο;

Για μια γραμμούλα παραπάνω θα έλεγα ότι ξεχωρίζω το Κατά Ιωάννη. Γιατί δεν είναι απλά μια ιστορία. Είναι μια πάλη με την πίστη, με την αμφισβήτηση, με τον κοινωνικό αποκλεισμό. Ο ήρωας γεννιέται με αναπηρία, η μητέρα τον απορρίπτει, η κοινωνία τον κοιτάζει με φόβο. Κι όμως, μέσα από την τέχνη του, την αγιογραφία, προσπαθεί να ξεπεράσει την αδικία, να ερωτευτεί, να ζήσει.

Και μετά ήρθε η τηλεόραση. Ο Σασμός προκάλεσε θύελλα στα τηλεοπτικά δρώμενα. Και μετά το Ναυάγιο που έγινε εκπληκτική σειρά. Ξέρω από κάποιους υπαινιγμούς σου ότι περιμένουμε να μεταφερθούν κι άλλα βιβλία σου –τουλάχιστον δύο- στη μικρή οθόνη.

Η αλήθεια είναι πως η τηλεόραση άνοιξε μια καινούργια σελίδα για μένα. Ο Σασμός έφερε μια απίστευτη ανταπόκριση και αγαπήθηκε με πάθος. Το Ναυάγιο το ίδιο. Το κοινό τα αγάπησε έντονα και στις χώρες που προβάλλονται τώρα, υπάρχει ανάλογος ενθουσιασμός.

Πράγματι υπάρχουν ήδη συμβόλαια με εταιρίες παραγωγής ωστόσο δεν μπορώ να αποκαλύψω πολλά ακόμα. Ωστόσο μπορώ να πω πως ότι έρθει θα είναι «δυνατό». Ανυπομονώ κι εγώ, μαζί με τους αναγνώστες για να δούμε τους ήρωες να ζωντανεύουν με έναν εντελώς διαφορετικό τρόπο.

Υπάρχουν σκέψεις για κινηματογραφική μεταφορά κάποιου βιβλίου; Ή ενός πρωτότυπου σεναρίου από την πένα σου;

Είναι κάτι πρώιμο ακόμη για να το συζητήσουμε ωστόσο υπάρχει κάποια προσέγγιση, τόσο για βιβλίο μου όσο και για ένα πρωτότυπο σενάριο. Δεν μπορώ να πω περισσότερα… ας ωριμάσουν πρώτα. Μακάρι να τα δούμε και στη μεγάλη οθόνη, με την ψυχή που έχουν και στα βιβλία.

Πόσο αντίθετο είναι με εσένα που γράφεις τις ιστορίες, να τις δουλεύεις και να τις βλέπεις μετά και στην τηλεόραση; Εμπλέκεσαι στη διαδικασία;

Η τηλεοπτική μεταφορά είναι πάντα μια άλλη ανάγνωση της ιστορίας. Εγώ τη γράφω με τις λέξεις μου, οι σεναριογράφοι και οι σκηνοθέτες τη μεταφράζουν με τη δική τους γλώσσα. Διαφορετικές τέχνες, διαφορετικές προσεγγίσεις. Προσωπικά, εμπλέκομαι όπου χρειάζεται, αλλά ξέρω πως η τηλεόραση έχει τους δικούς της ρυθμούς και κανόνες. Κι αυτό έχει μια ξεχωριστή γοητεία. Να βλέπεις την ίδια ιστορία να γεννιέται και να ανασαίνει με έναν τελείως διαφορετικό τρόπο.

Έχει υπάρξει βιβλίο σου που η τηλεοπτική μεταφορά του ξεπέρασε τη φαντασία σου; Γιατί λέμε ότι το να τα διαβάζεις είναι καλύτερο από το να τα βλέπεις.

Σίγουρα ο Σασμός. Σκεφτείτε το: ένα βιβλίο 500 σελίδων έγινε σενάριο για… 500 επεισόδια! Κι όμως κράτησε την ψυχή της ιστορίας ζωντανή. Φυσικά, το βιβλίο θα είναι πάντα η πρώτη αγάπη, γιατί εκεί γεννιούνται όλα. Αλλά η σειρά του έδωσε μια άλλη φωνή, πιο πλατιά, που έφτασε σε εκατομμύρια τηλεθεατές.

Θα μας αποκαλύψεις κάποια στοιχεία για το νέο σου βιβλίο, που κυκλοφορεί από το νέο έτος;

Το νέο μου μυθιστόρημα θα μας ταξιδεύει σε έναν τόπο όπου το νερό δεν ξεπλένει μόνο τις μνήμες, αλλά και τις φυλάει στα βάθη του. Στην καρδιά της ιστορίας στέκουν δύο ποντιακές οικογένειες, δεμένες με αγάπες, σιωπές και αμαρτίες που περνούν από γενιά σε γενιά. Κι όλα όσα φαίνονται ήσυχα στην επιφάνεια κρύβουν από κάτω τους έναν βυθό που περιμένει να αναδυθεί. Περισσότερα δεν λέω… η Πάνω Λίμνη ξέρει να κρατά καλά τα μυστικά της.

Βλέποντας τα πισώπλατα μαχαιρώματα και τις επιφανειακές σχέσεις ακόμη και στον συγγραφικό κόσμο, πιστεύεις ότι μπορούν να υπάρξουν αληθινές φιλίες μεταξύ συγγραφέων; Ή είναι τόσο έντονος ο ανταγωνισμός που τις απαγορεύει;

Ο συγγραφικός κόσμος είναι καθρέφτης της κοινωνίας μας. Έχει και τα καλά και τα άσχημα. Όπως σε όλα τα επαγγέλματα, σε όλες τις τέχνες… και στα καλύτερα σπίτια. Έχει φιλίες αληθινές, έχει και μαχαιριές. Ο ανταγωνισμός υπάρχει, αλλά δεν φταίνε τα βιβλία. Οι άνθρωποι φταίμε και οι αδυναμίες μας. Προσωπικά έχω γνωρίσει συγγραφείς που εκτιμώ βαθιά και που η σχέση μας δεν έχει να κάνει με πωλήσεις ή αναγνώριση. Είναι άνθρωποι που χαίρονται με τη χαρά του άλλου και αυτό για μένα αξίζει περισσότερο από οτιδήποτε.