Λίγο πριν από την εκπνοή του 2025 και ενώ ήδη έχουμε φτάσει στη μέση του Δεκέμβρη, κάνω μία μικρή ανασκόπηση και προσπαθώ να λύσω τα ερωτηματικά που μου δημιουργούνται από τη διαδικασία αυτή.
Θυμάστε που εδώ και δύο χρόνια συζητάμε όλες αυτές τις συνεχόμενες μεταβαλλόμενες μικροχρόνιες παραμονές (για να μην πω μινιχρόνιες) στις θέσεις των creative directors στα μεγάλα brands;
Το έγραψα πριν χρόνια στο περιοδικό και έκτοτε το είδα να επαναλαμβάνεται ξανά και ξανά αυτό που τότε ονόμασα «μουσικές καρέκλες» το (περίπου) παιχνίδι όπου οι καλλιτεχνικοί διευθυντές γυρίζουν γύρω-γύρω από 10-15 καρέκλες που υπάρχουν παγκοσμίως για να καθίσεις ως creative director -στα mega brands της μόδας.
Τα μαθαίνετε! Ο Pierpaolo Piccioli έφυγε από το Valentino και πήγε στον Balenciaga, που στον Balenciaga ήταν ο Demna Gvasalia ο οποίος έφυγε και πήγε στον Gucci μετά την αποχώρηση του -μόλις ενός χρόνου- Sabato de Sarno, ο οποίος ακολούθησε τον Alessandro Michelle αφού έφυγε από τον Gucci και ανέλαβε το Valentino (στον οποίο Valentino ήταν για χρόνια ο Piccioli) και τώρα ο Olivier Rousteing έφυγε από το Balmain και ανέλαβε ο Antonin Tron.
Εννοείται ότι τέτοιες αλλαγές είχαμε και σε πολλά ακόμα brands μεταξύ των οποίων Matthieu Blazy που διαδέχτηκε τη Virginie Viard στον Chanel, η Maria Grazia Chiurri η οποία έφυγε από τον Dior και πήγε στον Fendi και τη θέση της πήρε ο Jonathan Anderson.
Tο σκηνικό της μόδας είναι πάρα πολύ ρευστό εδώ και πάρα και εδώ και πάρα πολύ καιρό και η αλήθεια είναι όσο και να κοιτάξω πίσω στην ιστορία της μόδας, δεν μπορώ να ανασύρω μία αντίστοιχη παρόμοια φάση στο παρελθόν. Και αυτό κάτι λέει. Δεν ξέρω τι ακριβώς, αλλά προσπαθώ να το αποκωδικοποιήσω.
Γιατί πια μια αλλαγή στο τιμόνι ενός οίκου δεν γίνεται κάθε πέντε ή 10 χρόνια -που γινόταν κάποτε. Γίνεται κάθε έξι μήνες. Και κάπου εδώ θα πω πως όλες αυτές οι αλλαγές πια δεν μου κάνουν καμία εντύπωση. Οριακά δεν με συγκινούν ούτε δημοσιογραφικά. Τα γράφω, τα ξαναγράφω, τα διαβάζω και νιώθω πως βλέπω κάτι. Οριακά δεν μου κάνουν και εντύπωση οι συλλογές του κάθε καλλιτεχνικού διευθυντή σε κάθε οίκο. Μου φαίνεται σα να βλέπω το ίδιο πράγμα, με μικρές παραλλαγές και θα τολμήσω να πω, πως οι συλλογές των οίκων πια δεν βγάζουν νόημα.
Παρατηρώντας για ακόμα μία φορά αυτή την κατάσταση (με αφορμή την έλευση του Antoni Tron στον Balmain) άρχισα να σκέφτομαι κάτι άλλο. Πώς ακριβώς παίρνει κάποιος μία τέτοια θέση; Δηλαδή πώς γίνεται κάποιος creative director σε ένα τόσο μεγάλο οίκο;
Υπάρχει κάπου μία αγγελία; Ανέβηκε ποτέ στο LinkedIn κάτι τύπου «Ζητείται creative director για ιστορικό οίκο πολυτελείας»; Περνάνε από interview οι σωστοί άνθρωποι; Υπάρχει μια καθαρή δημοκρατική διαδικασία; Ή όλα γίνονται με αναθέσεις -μια πρακτική που είναι ήταν και θα είναι τάση στην Ελλάδα;
Και εδώ θέλω να ξεκαθαρίσω ότι το θέμα δεν είναι αν αυτοί οι άνθρωποι που παίρνουν τον τίτλο του creative director αξίζουν τις θέσεις τους. Το θέμα είναι ότι κανείς δεν ξέρει πως γίνεται αυτή η επιλογή. Δεν ξέρουμε ποια είναι τα κριτήρια. Δεν ξέρουμε ποιοι άλλοι συζητήθηκαν και δεν υπάρχει καμία λογική. Υπάρχει το αποτέλεσμα ένα όνομα και πάμε παρακάτω.
Και όσο δεν φαίνεται αυτή η διαδρομή, τόσο πιο δύσκολο είναι για οποιονδήποτε βρίσκεται απ’ έξω να πιστέψει ότι μπορεί πραγματικά να φτάσει εκεί.
Και αυτό όσο και να το έχουμε συνηθίσει δε σημαίνει ότι είναι και υγιές. Και κάπου εδώ έρχεται το επόμενο πολύ απλό ερώτημα όλοι αυτοί που κάνουν την πραγματική δουλειά σε έναν οίκο πού είναι; Γιατί μία συλλογή δεν τη φτιάχνει μόνο ένας creative director που θα βγει στο τέλος κάθε κάθε επίδειξης και θα υποκληθεί. Τη φτιάχνουν ομάδες σχεδιαστών, πατρονίστ, ράφτες, network designers, textile developers κ.α.
Κι όμως αυτοί οι άνθρωποι συνήθως δεν φαίνονται πουθενά. Δεν υπάρχουν credits για εκείνους, δεν υπάρχουν ονόματα. Δεν υπάρχει καμία δημόσια αναφορά στη δουλειά τους.
Στον κινηματογράφο υπάρχουν τίτλοι τέλους, στη μουσική υπάρχουν credits, στη μόδα όμως έχουμε μάθει να βλέπουμε μόνο το ένα όνομα. Όλα τα υπόλοιπα χάνονται.
Και αυτό τώρα το λέω γιατί πρακτική δημιουργεί ένα πρόβλημα ορατότητας. Γιατί όταν κάτι δεν μπορεί να καταγραφεί και δεν μπορεί να συζητηθεί, δεν μπορεί να λειτουργήσει και σαν σημείο αναφοράς. Άρα κι εσύ, αν είσαι ένας νέος σχεδιαστής που τα έχεις καταφέρει να μπεις σε έναν μεγάλο οίκο μόδας, δουλεύεις σκληρά, έχεις καλές ιδέες και κανείς τη διαφορά…. Πόσες πιθανότητες έχεις να πάρεις (χωρίς πρότερα εύσημα) τη θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή κάποια στιγμή;
Οπότε ναι, ίσως αντί να συζητάμε για το ποιους πήγε που και ποιος έφυγε από πού, ίσως αξίζει να κοιτάξουμε ποιοι μένουν πάντα εκτός κάδρου, μήπως μπουν κι εκείνοι εντός και σταματήσουμε να έχουμε την κυριαρχία των ολίγων.
