Ποιος είπε ότι το street food είναι μοντέρνα συνήθεια; Αιώνες πριν τις λαχταριστές πίτες, τα burgers και τις παγωμένες μπίρες στα καλοκαιρινά φεστιβάλ, οι αρχαίοι λαοί της Μεσογείου έβρισκαν τον δικό τους τρόπο να απολαμβάνουν φαγητό στο πόδι. Μια πρόσφατη αρχαιολογική ανακάλυψη στην Ισπανία, αλλά και ιστορικές μαρτυρίες από την αρχαία Αθήνα, αποδεικνύουν πως η ανάγκη για γρήγορο και νόστιμο φαγητό μάς ενώνει μέσα στους αιώνες.
Στην αρχαία πόλη Pollentia, στο νησί της Μαγιόρκα, οι ερευνητές ανακάλυψαν έναν τεράστιο λάκο, που χρονολογείται από το 10 π.Χ. έως το 30 μ.Χ, βάθους 4 μέτρων, που χρησίμευε ως αποχετευτικό σύστημα για τις ταβέρνες της πόλης. Εκεί, ανάμεσα σε σπασμένα κεραμικά και απομεινάρια της καθημερινότητας, οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν μια πυκνή ποσότητα ζωικών υπολειμμάτων, συμπεριλαμβανομένων χοίρων, ψαριών, οστρακοειδών και -το πιο σημαντικό- συνολικά τουλάχιστον 165 οστά τσίχλας (Turdus philomelos), τα πιο άφθονα υπολείμματα πτηνών που βρέθηκαν. Κι αυτό ήταν μόνο η αρχή της γαστρονομικής αποκάλυψης.
Η τοποθεσία και η φύση των υπολειμμάτων της τσίχλας έρχονται σε αντίθεση με τις παραδοσιακές υποθέσεις. Τα ιστορικά αρχεία, όπως αυτά του Πλίνιου του Πρεσβύτερου, περιγράφουν τις τσίχλες ως ακριβά τρόφιμα πολυτελείας για την ελίτ που οι πλούσιοι απολάμβαναν σε ακριβά συμπόσια. Ο ερευνητής Alejandro Valenzuela, του Mediterranean Institute for Advanced Studies, μελέτησε τα υπολείμματα και παρατήρησε κάτι ιδιαίτερο: ενώ βρέθηκαν κρανία και κόκαλα στήθους, έλειπαν τα πόδια και τα φτερά των πουλιών, δηλαδή τα πιο κρεατώδη κομμάτια. Το γεγονός αυτό υποδηλώνει ότι τα πουλιά προορίζονταν για κατανάλωση, με το στήθος τους να ψήνεται γρήγορα στη φωτιά ή να τηγανίζεται σε λάδι, όπως ακριβώς θα έκανε κανείς με ένα σημερινό street snack. To αρχαιολογικό πλαίσιο δείχνει ότι προσφέρονταν σε καταστήματα τροφίμων στο επίπεδο του δρόμου και τρώγονταν από τους απλούς κατοίκους της πόλης.
Κοινώς, οι Ρωμαίοι της Pollentia συνήθιζαν να μαγειρεύουν τα μικρά αυτά πουλάκια σε σουβλάκια ή πάνω σε ξύλινα καλαμάκια, ώστε να τα απολαμβάνουν περπατώντας στα στενά της αγοράς και των λιμανιών. Σαν να λέμε… αρχαία σουβλακο-λατρεία με ρωμαϊκή σφραγίδα!
Το ακόμα πιο ενδιαφέρον είναι ότι κάτι αντίστοιχο συνέβαινε και στην αρχαία Αθήνα. Οι Αθηναίοι αγαπούσαν το street food έξω από τις αγορές, τα στάδια και τα θέατρα, και υπήρχαν πλανόδιοι πωλητές που πουλούσαν παστά ή καπνιστά πουλάκια, κυρίως ορτύκια και τσίχλες. Αυτά τα μικρά μεζεδάκια τα αγόραζαν περαστικοί για να τα απολαύσουν στο πόδι ή τα έπαιρναν μαζί τους στα συμπόσια, όπου σερβίρονταν ως εκλεκτοί μεζέδες συνοδεία κρασιού. Μάλιστα, στις κωμωδίες του Αριστοφάνη υπάρχουν αναφορές για το πόσο νόστιμα ήταν τα παστά ορτύκια και τα ψητά πουλάκια που κυκλοφορούσαν στην αγορά, προκαλώντας γευστικό… συνωστισμό στους δρόμους της πόλης.
Το πιο όμορφο όμως σε αυτές τις ιστορίες είναι η αίσθηση ότι οι γευστικές απολαύσεις του δρόμου, οι αυθόρμητες λιχουδιές και το φαγητό «στο πόδι» έχουν ρίζες τόσο βαθιές όσο και οι πολιτισμοί που μας γέννησαν. Άλλωστε, όπως και σήμερα, έτσι και τότε, η κουζίνα ήταν τρόπος ζωής, μέσο κοινωνικής συναναστροφής και η πιο απλή απόλαυση της καθημερινότητας.
Αν βρεθείτε ποτέ στη Μαγιόρκα ή οπταν περπατάτε στα σοκάκια της Πλάκας, θυμηθείτε πως οι δρόμοι αυτοί κάποτε γέμιζαν αρώματα από ψημένα πουλάκια, κρασί και φωνές εμπόρων. Γιατί το street food δεν είναι μόδα, είναι ιστορία.
