Φανταστείτε τον εαυτό σας ως νέα μητέρα τη δεκαετία του ’90. Κάθε παιδίατρος σάς έδινε την ίδια αυστηρή εντολή: «Μακριά τα φιστίκια από το μωρό σας, αλλιώς κινδυνεύει». Αυτή η εντολή, που δόθηκε με την καλύτερη πρόθεση, αποδείχθηκε μια ιατρική πλάνη που οδήγησε σε μια επιδημία αλλεργιών. Χρειάστηκε ένας μόνο, τολμηρός ερευνητής, ο καθηγητής Gideon Lack, για να δει πέρα από τα δεδομένα, να αμφισβητήσει την παράδοση και να γράψει από την αρχή τους κανόνες της παιδικής υγείας.
Η σιωπηλή επιδημία και ο φόβος των γονιών
Για μια ολόκληρη γενιά, η αλλεργία στα φιστίκια ήταν μια διαρκής απειλή για τη ζωή των παιδιών. Οι γονείς μάθαιναν να διαβάζουν ετικέτες με εμμονή, να ρωτούν σε κάθε πάρτι γενεθλίων, να κουβαλούν επινεφρίνες στο τσαντάκι. Όλος αυτός ο φόβος, όπως αποκαλύφθηκε, είχε γεννηθεί από μια εσφαλμένη υπόθεση: ότι η αποφυγή του αλλεργιογόνου θα προκαλούσε… την αποφυγή της αλλεργίας.
Οι γιατροί είχαν στηριχθεί σε μια απλή παρατήρηση. Καθώς οι γονείς απέφευγαν τα φιστίκια, οι αλλεργίες αυξάνονταν. Η σύνδεση φάνηκε λογική, αλλά δεν υπήρχε καμία αυστηρή επιστημονική απόδειξη που να την υποστηρίζει. Η αλήθεια ήταν πολύ πιο περίπλοκη και βρισκόταν κρυμμένη στην καθημερινότητα των παιδιών στην άλλη άκρη της Μεσογείου.
Το ταξίδι στην Ιερουσαλήμ που άλλαξε τον κόσμο
Ο Καθηγητής Gideon Lack, παιδο-αλλεργιολόγος στο Λονδίνο, παρακολουθούσε με αγωνία την κατακόρυφη αύξηση των κρουσμάτων στο Ηνωμένο Βασίλειο. Μέχρι που ταξίδεψε στο Ισραήλ. Εκεί, παρατήρησε κάτι που έμοιαζε με επιστημονική πρόκληση. Συγκεκριμένα πρόσεξε πως τα παιδιά στο Ισραήλ είχαν απίστευτα χαμηλά ποσοστά αλλεργίας στα φιστίκια.
Ο Δρ. Lack άρχισε να ψάχνει για τη «διαφορετικότητα». Και τη βρήκε σε ένα απλό, φουσκωτό, αλμυρό σνακ φιστικιού, το «Bamba». Τα ισραηλινά βρέφη έτρωγαν Bamba σχεδόν από την ώρα που άρχιζαν τις στερεές τροφές. Ενώ οι δυτικοί γονείς απέφευγαν το φιστίκι, οι Ισραηλινοί το πρόσφεραν!
Ήταν δυνατόν η λύση να ήταν ακριβώς το αντίθετο από αυτό που μας έλεγαν; Ήταν δυνατόν η έγκαιρη έκθεση να είναι το κλειδί για την ανοχή;
Η μελέτη LEAP: Το δώρο της ανοχής
Με επιστημονικό πείσμα, ο Δρ. Lack έστησε τη μελέτη LEAP (Learning Early About Peanut Allergy). Ήταν μια τολμηρή κίνηση, να χωρίσει τα βρέφη υψηλού κινδύνου σε δύο ομάδες. Η μία συνέχιζε την παραδοσιακή αποφυγή, η άλλη λάμβανε φιστίκια τακτικά από 4 μηνών και μετά.
Φανταστείτε την αγωνία της ομάδας. Περίμεναν χρόνια για να δουν τα αποτελέσματα. Και όταν αυτά ήρθαν, το 2015, έφεραν μια αληθινή επανάσταση:
- Στην ομάδα της αποφυγής, περίπου το 17% των παιδιών ανέπτυξε αλλεργία.
- Στην ομάδα της έκθεσης, το ποσοστό έπεσε στο… 3%!
Η έκθεση, και όχι η αποφυγή, προσέφερε στα παιδιά 70% έως 80% προστασία. Το ανοσοποιητικό σύστημα, όταν εκτίθεται νωρίς, «μαθαίνει» να βλέπει το φιστίκι ως τροφή, όχι ως εχθρό.
Η δικαίωση και η ανακούφιση
Η δημοσίευση των ευρημάτων ανάγκασε τους ιατρικούς οργανισμούς σε όλο τον κόσμο να αναθεωρήσουν άμεσα τις οδηγίες τους. Ξαφνικά, η συμβουλή άλλαξε από «μην το δώσεις» σε «δώσε το νωρίς».
Ο Καθηγητής Lack δεν έδωσε μόνο μια λύση. Απάλλαξε χιλιάδες γονείς από τον διαρκή φόβο και έδειξε τη δύναμη της επιστημονικής μεθόδου να διορθώνει τα λάθη του παρελθόντος. Οι πρόσφατες έρευνες επιβεβαιώνουν ότι η προστασία αυτή διαρκεί, προσφέροντας στα παιδιά μια ζωή απαλλαγμένη από έναν από τους πιο διαδεδομένους και επικίνδυνους εφιάλτες.
Η ιστορία του φιστικιού είναι η ιστορία επιστημονικού θάρρους και η απόδειξη ότι η αμφισβήτηση ανοίγει νέους ορίζοντες, φέρνει νέες έρευνες και εν τέλει μπορεί να σώσει ζωές.
Πηγές του θέματος
CNN: Science got peanut allergies all wrong – until the scientific method got it right.
The New England Journal of Medicine (NEJM): Randomized Trial of Peanut Consumption in Infants at Risk for Peanut Allergy (Δημοσίευση της μελέτης LEAP, 2015).
King’s College London: How one study changed what we know about peanut allergy (Αναφορά στον Καθηγητή Gideon Lack και την μελέτη LEAP).
NIH (National Institutes of Health): Introducing peanut in infancy prevents peanut allergy into adolescence (Αποτελέσματα της μελέτης LEAP-Trio).
