Σε σκηνή θεάτρου μεταμορφώθηκε το εντυπωσιακό Σαντιρβάν τζαμί, στην «καρδιά» του εμπορικού κέντρου της Δράμας, για τις ανάγκες της νέας έκθεσης που διοργάνωσε η εταιρεία υψηλής τεχνολογίας Raycap σε συνεργασία με το Μουσείο Μπενάκη και τίτλο: «Μύθοι και Ιστορίες στο έργο του Γκίκα», που φιλοξενεί σειρά έργων του μεγάλου Έλληνα εικαστικού Νίκου Χατζηκυριάκου – Γκίκα.
Στον εσωτερικό χώρο στο Σαντιρβάν τζαμί δεσπόζει η αποτύπωση του σκηνικού που σχεδίασε ο Γκίκας για το χορόδραμα της Περσεφόνης, που ανέβηκε στο Coven Garden του Λονδίνου το 1967. Όπως μεταδίδει το ΑΠΕ-ΜΠΕ, ουσιαστικά ο επισκέπτης έχει την αίσθηση ότι περπατά μέσα στον κάτω κόσμο που δημιούργησε ο Έλληνας εικαστικός για τις ανάγκες της συγκεκριμένης παράστασης. Μάλιστα, στο Σαντριβάν τζαμί παρουσιάζεται και η μοναδική σωζόμενη μακέτα από την παράσταση, η οποία υπάρχει στη συλλογή του μουσείου Μπενάκη. Ολόκληρος, λοιπόν, ο σχεδιασμός της έκθεσης είναι βασισμένος πάνω σε αυτή τη μακέτα.
Στην έκθεση, που θα διαρκέσει έως τις 10 Νοεμβρίου, παρουσιάζεται το έργο του Γκίκα με κεντρική θεματική την ελληνική μυθολογία και περιλαμβάνονται περισσότερα από 70 έργα του μεγάλου Έλληνα εικαστικού, κυρίως σχέδια, χαρακτικά, ελαιογραφίες, γλυπτά, μακέτες σχεδίων από σκηνικά και θεατρικά κοστούμια, όλα προερχόμενα από το Μουσείο Μπενάκη.
Οι ενότητες της έκθεσης
Σύμφωνα με την ανακοίνωση του Μουσείου Μπενάκη, ο Γκίκας εμπνεύστηκε πολλά από τα θέματά του τόσο στη ζωγραφική του όσο και στη γλυπτική του από την ελληνική μυθολογία και αρχαιότητα. Τα εν λόγω θέματα συναντάμε σε σχέδια, ελαιογραφίες και χαρακτικά, κυρίως τη δεκαετία του ’70, μία περίοδο κατά την οποία ο Γκίκας στράφηκε περισσότερο προς νατουραλιστικές συνθέσεις.
Στη γλυπτική, ωστόσο, η μυθολογία αποτελεί το κυρίαρχο θέμα του ήδη από το 1948. Αναπάντεχες συναντήσεις, γενναίοι άθλοι, εκδικητικοί θεοί, ανεκπλήρωτοι έρωτες, ζηλοτυπίες, κρυμμένα όντα, παρουσιάζονται σε τέσσερις ενότητες στην παρούσα έκθεση, ζωντανεύοντας τους μύθους και τις ιστορίες που σφράγισαν το έργο του καλλιτέχνη, από την δεκαετία του ’30 μέχρι και τη δεκαετία του ’80.
Η πρώτη ενότητα αφιερώνεται στους μυθικούς ήρωες με πρωταγωνιστές τον Οδυσσέα και τον Ηρακλή. Η δεύτερη ενότητα αφορά στις θεατρικές παραστάσεις που εμπνέονται από τη μυθολογία και συγκεκριμένα το χορόδραμα της Περσεφόνης και τον Προμηθέα Δεσμώτη. Στην τρίτη ενότητα παρουσιάζονται τα έργα που εικονίζουν θεούς, νύμφες και στοιχειά της φύσης, άλλοτε μέσα σε ειδυλλιακά και άλλοτε σε απειλητικά τοπία. Η τελευταία ενότητα είναι αφιερωμένη στους μυθικούς εραστές. Πρόκειται για έξι ανάγλυφα μετάλλια με γνωστά ζευγάρια της μυθολογίας, που δημιούργησε ο Γκίκας το 1976, εκπληρώνοντας την επιθυμία του «να ζωντανέψει το λυρισμό, το πάθος και τη δύναμη του έρωτα μέσα από τη μυθολογία».
Το Σαντιρβάν τζαμί
Το Σαντιρβάν βρίσκεται στο κέντρο της Δράμας και αποτελεί τεκμήριο για την πρόσφατη ιστορία της πόλης.
Ήταν αρχικά οθωμανικό τζαμί, και ο μιναρές του χρονολογείται στο δεύτερο μισό του 15ου αιώνα. Σύμφωνα με την αφιερωματική επιγραφή πάνω από την είσοδο, ανακαινίστηκε το 1806 από τον Μεχμέτ Χαλίλ Αγά, πατέρα του Μαχμούτ Πασά (του γνωστού Δράμαλη). Έως το 1922 λειτούργησε ως τζαμί, γνωστό τοπικά ως Σαντιρβάν Τζαμί. Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, , παρείχε καταφύγιο σε πολυάριθμες οικογένειες προσφύγων, δεδομένου ότι η Δράμα ήταν η πόλη που, από όλη την Ελλάδα, δέχτηκε τον μεγαλύτερο αριθμό προσφύγων σε σχέση με το μέγεθός της.
Από το 1927 έως το 1981 το κτήριο, εμφανώς αλλοιωμένο, στέγασε το τυπογραφείο που εξέδιδε την ιστορική τοπική εφημερίδα Θάρρος, τη σημαντικότερη και μακροβιότερη σε κυκλοφορία εφημερίδα της Ανατολικής Μακεδονίας.
Το 1983 κηρύχθηκε διατηρητέο μνημείο και, μετά την κατάρρευση της στέγης του, σταδιακά ερειπώθηκε.
Το 2012 αγοράστηκε από τη Raycap, η οποία προχώρησε στην αποκατάσταση του μνημείου ώστε να καταστεί δυνατή η χρήση του ως πολιτιστικό κέντρο. Στη συνέχεια κατεδάφισε δύο παρακείμενες πολυκατοικίες, μία από τις οποίες είχε κτιστεί μπροστά στα παράθυρα του μνημείου, και ψηφιοποίησε το αρχείο της εφημερίδας Θάρρος (www.tharrosdrama.gr), παρέχοντας στο κοινό ελεύθερη πρόσβαση στον διαδικτυακό τόπο του αρχείου.
Το 2022 η Raycap προσκάλεσε το Μουσείο Μπενάκη να συνδιοργανώσει μια σειρά εκθέσεων επιμελημένων ειδικά για το Σαντιρβάν με αντικείμενα από τις ποικίλες συλλογές του.
