της Ειρήνη Γεωργίου,
MSc., Ψυχολόγου-Ψυχοθεραπεύτριας Gestalt, Stress Management Trainer.
Ένα από τα καλά των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και του διαδικτύου είναι ότι βασικές θέσεις της ψυχολογίας είναι πλέον πολύ γνωστές: το µήνυµα «αποδέξου και αγάπα το σώµα σου, όπως κι αν είναι», βρίσκεται παντού. Πράγµατι, πρόκειται για µια θετική συµβουλή, πολύ απλή, που κανείς δεν αµφισβητεί, που την έχουµε ακούσει όλοι. Είναι πια η 11η εντολή της εποχής µας, γι’ αυτό και µόνο θα έπρεπε να είναι λυτρωτική. Τότε όµως, γιατί ακόµα κλαίµε µπροστά στον καθρέφτη;
Ένα από τα προβλήµατα της ποπ κουλτούρας είναι ότι κανείς δεν ξέρει πώς ακριβώς γίνονται αυτά που διδάσκει. Γιατί η αποδοχή είναι πολύ δύσκολη υπόθεση στην εφαρµογή της. Ο δροµος οδηγεί πραγµατικά στην ευτυχία, αλλά είναι στρωµένος µε αγκάθια. Και ένα από αυτά, είναι τα δύσκολα συναισθήµατα. Αυτά που αναδύονται αυτόµατα, όταν σκεφτόµαστε «µαγιό».
Μερικά από αυτά είναι τα εξής:
Ντροπή: από τα πρώτα συναισθήµατα µε τα οποία αναµετριόµαστε όταν πρόκειται να εκτεθούµε. Αν νιώθουµε ντροπή για τον εαυτό µας γι’ αυτό που είµαστε, για όσα δεν είµαστε, τότε αυτή η ντροπή µπορεί να πάρει µια µορφή και να προβληθεί πάνω στο σώµα µας. Δεν ντρεπόµαστε για το σώµα µας στην πραγµατικότητα. Ντρεπόµαστε για τον εαυτό µας εν γένει. Και αυτό αντικατοπτρίζεται στο σώµα µας.
Ενοχή: ενώ ένα µέρος, λοιπόν, του εαυτού µας επαναστατεί και µιλάει για αποδοχή, ένα άλλο κοµµάτι µας, βαθιά µέσα µας, συµφωνεί µε τις µοµφές. Επειδή έχουµε κι εμείς εσωτερικεύσει τα πρότυπα ομορφιάς και την ιδεολογία της φοβίας του πάχους, επειδή η εµφάνισή µας υπαινίσσεται “αδυναµία χαρακτήρα” (και σε µια ναρκισσιστική κοινωνία σαν τη δική µας, η αδυναµία είναι µια απολύτως αποκρουστική έννοια), επειδή θεωρούµε ότι είµαστε υπεύθυνοι για την κατάστασή µας. Είµαστε σε µια εσωτερική σύγκρουση.
Φόβος: για πραγµατικά σχόλια, ότι θα µας κοροϊδέψουν και άρα θα µας απορρίψουν και θα µείνουµε µόνες, ότι δε θα θέλουν να µας κάνουν παρέα, ότι δε θα βρούµε σύντροφο ή ότι θα χάσουµε τον σύντροφό μας. Ίσως παλιά τραύµατα που καθόριζαν πόση αγάπη θα πάρουµε από το βαθμό που θα ικανοποιούσαµε τους άλλους, µας φωνάζουν τώρα να προσέξουµε.
Θυµός: προς τους άλλους, που περνάνε τα όρια και είναι προσβλητικοί, που θέλουν να µας βάλουν σε καλούπια, «που δεν αποδέχονται τη διαφορετικότητά µας», που µας κάνουν να νιώθουµε άσχηµα µε τις παρατηρήσεις τους, τις συµβουλές, τα βλέµµατά τους.
Αν και ο καλύτερος τρόπος να συζητήσουµε όλα αυτά τα θέµατα είναι στη θεραπεία µας, για όσους δεν είναι σε µια τέτοια διαδικασία, να ένας µικρός οδηγός:
Πώς θα διαχειριστούµε τη ντροπή, την ενοχή, το φόβο
Μπορούµε να δοκιµάσουµε να µην ταυτιστούµε µε όλα αυτά τα συναισθήµατα. Είµαστε κάτι περισσότερο και µεγαλύτερο από αυτά. Μπορούµε να δοκιµάσουµε να τα αντέξουμε, να τους κάνουµε χώρο να υπάρχουν µέσα µας. Να µην τα αποφεύγουµε, αλλά να µην τα αφήνουµε επίσης να µας κατακλύσουν, να γίνουµε ένα µ´ αυτά, να µας ακινητοποιήσουν, να ορίσουν τι µπορούµε να κάνουµε και τι όχι. Είµαστε ο ουρανός και τα συναισθήµατα είναι ο καιρός. Κι εµείς παρατηρούµε τον καιρό, ενώ κάνουµε μια βουτιά.
Δεν ταυτιζόµαστε µε τα κιλά µας. Πολλά ή λίγα, είναι κάτι παροδικό, δε µας χαρακτηρίζουν. Είναι κάτι που έρχεται και φεύγει. Δεν είµαστε εµείς.
Πώς να διαχειριστούµε τον θυµό µας προς τους άλλους
Η αλήθεια είναι ότι οι άλλοι έχουν δικαίωµα να σκέφτονται ό,τι θέλουν για µας, να μας κρίνουν όπως νοµίζουν και να έχουν άποψη για το τι είναι σωστό. Το ίδιο εξάλλου, αν είµαστε ειλικρινείς, κάνουµε κι εµείς για τους άλλους. Το να τους επιτρέπουµε να σκέφτονται ό,τι θέλουν, χωρίς να θέλουµε να τους ελέγξουµε, είναι η πραγµατική απεξάρτηση από τη γνώµη τους.
Πώς να βάλουµε όρια
Προσοχή όµως: παρότι ο καθένας είναι ελεύθερος να σκέφτεται ό,τι θέλει και να το λέει, δεν έχει κανένα δικαίωµα να το λέει σε µας. Γιατί τότε µιλάει επιθετικά σε µας. Και αυτό είναι παραβίαση ορίου. Σε αυτό µπορούµε να απαντήσουµε, όχι στο περιεχόµενο των όσων λέει. Ανάλογα µε τη σχέση και το πλαίσιο, µπορούµε να πούµε: «Αυτό που λες µε ενοχλεί και θέλω να σταµατήσεις». Ή να καθρεφτίσουµε ξεκάθαρα τη συµπεριφορά του/της: «προσπαθείς να µε κανεις να νιώσω άσχηµα για τον εαυτό µου»;
Δε χρειάζεται να απαλλαγούµε από τα αρνητικά συναισθήµατα, ούτε να ντρεπόµαστε που τα νιώθουµε. Ούτε καν να αποδεχτούµε πρώτα τον εαυτό µας για να βάλουµε µαγιό.
Χρειάζεται µόνο να πάµε στην παραλία, και να ξέρουµε ότι είµαστε πολλά περισσότερα πράγµατα από τα κιλά µας και από την απογοήτευση που αυτά ίσως µας φέρνουν. Και να ανεβάσουµε και σέλφι. Γιατί τότε θα είναι µια πραγµατική νίκη. Και ίσως έτσι έρθει και η αποδοχή.
Η παράδοξη θεωρία της αλλαγής, εξάλλου, λέει ότι αλλάζω όταν γίνοµαι αυτό που είµαι, όχι όταν προσπαθώ να γίνω κάτι που δεν είµαι.
Ειρήνη Γεωργίου, @free_your_mind_psychotherapy
