Ο Νορβηγός συγγραφέας Γιον Φόσε τιμήθηκε με το Νόμπελ Λογοτεχνίας 2023.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση, ο Φόσε τιμήθηκε “για τα καινοτόμα θεατρικά έργα και την πεζογραφία του που δίνουν φωνή στο ανείπωτο.”
Όπως επισημαίνεται, “το τεράστιο έργο του, γραμμένο στη νορβηγική γλώσσα Nynorsk και καλύπτοντας ποικίλα είδη, αποτελείται από πληθώρα θεατρικών έργων, μυθιστορημάτων, ποιητικών συλλογών, δοκιμίων, παιδικών βιβλίων και μεταφράσεων. Ενώ σήμερα είναι ένας από τους πιο επιτυχημένους Νορβηγούς θεατρικούς συγγραφείς στον κόσμο, αναγνωρίζεται όλο και περισσότερο και για την πεζογραφία του.”
Ποιος είναι ο Γιον Φόσε
Ο Jon Fosse (Γιον Φόσε) γεννήθηκε το 1959 στο Haugesund της Νορβηγίας και από τα μέσα της δεκαετίας του ”70 ζει στο Bergen. Ένα σοβαρό ατύχημα σε ηλικία επτά ετών τον έφερε κοντά στον θάνατο και η εμπειρία αυτή επηρέασε σημαντικά τη συγγραφική του δραστηριότητα στην ενήλικη ζωή του. Σπούδασε συγκριτική λογοτεχνία και δίδαξε στην Ακαδημία Δημιουργικής Γραφής στο Hordaland. Αργότερα ξεκίνησε μια λογοτεχνική καριέρα, γράφοντας στη νινόρσκ, ένα από τα δύο γραπτά πρότυπα της νορβηγικής γλώσσας.
Το 1983 εξέδωσε το πρώτο του μυθιστόρημα “Κόκκινο, μαύρο”. Το πρώτο του θεατρικό έργο, Og aldri skal vi skiljast (Και δεν θα χωρίσουμε ποτέ), ανέβηκε και εκδόθηκε το 1994. Ο Φόσε έχει γράψει μυθιστορήματα, διηγήματα, ποίηση, παιδικά βιβλία, δοκίμια και θεατρικά έργα. Τα έργα του έχουν μεταφραστεί σε περισσότερες από σαράντα γλώσσες. Έπαιζε επίσης μουσική (βιολί), και μεγάλο μέρος της συγγραφικής του πρακτικής στην εφηβεία αφορούσε στη δημιουργία δικών του στίχων για μουσικά κομμάτια.
Τον Αύγουστο του 2000 του απονεμήθηκε το Θεατρικό Βραβείο του Βορρά και τον Δεκέμβριο του 2003 χρίστηκε Ιππότης της Γαλλικής Λεγεώνας της Τιμής. Ο Φόσε έχει, επίσης, καταταγεί στο νούμερο 83 του καταλόγου των 100 κορυφαίων εν ζωή ιδιοφυιών από την εφημερίδα The Daily Telegraph, σύμφωνα με τη Wikipedia.
Το μινιμαλιστικό και υπερ-νατουραλιστικό ύφος του Φόσε ανανέωσε ριζοσπαστικά το τοπίο της νορβηγικής δραματουργίας
Από το 2011, στον Fosse έχει παραχωρηθεί το Grotten, μια τιμητική κατοικία που ανήκει στο νορβηγικό κράτος και βρίσκεται στις εγκαταστάσεις του Βασιλικού Παλατιού στο κέντρο της πόλης του Όσλο. Ο Φόσε ήταν μεταξύ των λογοτεχνικών συμβούλων της Bibel 2011, μιας νορβηγικής μετάφρασης της Βίβλου που δημοσιεύτηκε το 2011.
Ο Φόσε τιμήθηκε το 2015 με το Βραβείο Λογοτεχνίας του Σκανδιναβικού Συμβουλίου για την τριλογία Andvake (Ξύπνημα), Olavs draumar (Τα όνειρα του Olav) και Kveldsvævd (Κούραση).
Ο Φόσε είναι ο Νορβηγός θεατρικός συγγραφέας με τις περισσότερες παραστάσεις μετά τον Χένρικ Ίψεν.
Τον Απρίλιο του 2022 κυκλοφόρησε το μυθιστόρημά του Ένα νέο όνομα: Septology VI-VII, μεταφρασμένο στα αγγλικά από τον Damion Searls, ήταν υποψήφιο για το Διεθνές Βραβείο Μπούκερ. Το βιβλίο ανακηρύχθηκε φιναλίστ για το Βραβείο Μυθιστορήματος National Book Critics Circle 2023. Τον Οκτώβριο του 2023, ο Φόσε τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας.
