Μεγαλώνοντας, οι περισσότεροι από εμάς μάθαμε ότι υπάρχουν πέντε βασικές αισθήσεις – η όραση, η όσφρηση, η ακοή, η γεύση και η αφή. Ωστόσο, ίσως ήρθε η ώρα να μάθουμε τα πράγματα από την αρχή.

Επιστήμονες από το Scripps Research υποστηρίζουν ότι το ανθρώπινο σώμα διαθέτει μια «κρυφή έκτη αίσθηση», που ονομάζεται interoception (εσωτερική αισθητικότητα- διαίσθηση).

Η διαίσθηση είναι μια «υπομελετημένη διαδικασία», κατά την οποία το νευρικό σας σύστημα λαμβάνει και ερμηνεύει συνεχώς φυσιολογικά σήματα από το σώμα σας, προκειμένου να διατηρείται η σωστή λειτουργία των ζωτικών οργάνων.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, αυτή η αίσθηση εξηγεί πώς ο εγκέφαλος γνωρίζει πότε πρέπει να αναπνεύσετε, πότε πέφτει η αρτηριακή σας πίεση, ή πότε το σώμα σας μάχεται ενάντια σε μια λοίμωξη.

Πλέον, η ερευνητική ομάδα έλαβε χρηματοδότηση ύψους 14,2 εκατομμυρίων δολαρίων από τα National Institutes of Health (NIH), για να μελετήσει σε βάθος αυτή τη μυστηριώδη αίσθηση.

«Η διαίσθηση είναι θεμελιώδης σχεδόν για κάθε πτυχή της υγείας, αλλά παραμένει ένα σε μεγάλο βαθμό ανεξερεύνητο πεδίο της νευροεπιστήμης», δήλωσε ο καθηγητής Xin Jin, ο οποίος θα ηγηθεί μέρους της μελέτης.

Η interoception (εσωτερική αισθητικότητα) προτάθηκε για πρώτη φορά στις αρχές του 20ού αιώνα από τον Βρετανό νευροεπιστήμονα Charles Sherrington. Ωστόσο, η έννοια αυτή αγνοήθηκε σε μεγάλο βαθμό από την επιστημονική κοινότητα μέχρι περίπου πριν από 10 χρόνια.

Οι πέντε κλασικές αισθήσεις – όραση, όσφρηση, ακοή, γεύση και αφή – είναι εξωτερικές και βασίζονται σε εξειδικευμένα αισθητήρια όργανα. Για παράδειγμα, η όραση εξαρτάται από τα μάτια, ενώ η όσφρηση απαιτεί τη λειτουργία της μύτης.

Αντίθετα, η εσωτερική αισθητικότητα, ή αλλιώς η διαίσθηση, λειτουργεί μέσω ενός δικτύου νευρικών οδών βαθιά μέσα στο σώμα. Γι’ αυτόν τον λόγο, οι ερευνητές την αποκαλούν «κρυφή έκτη αίσθηση».

Αν και η διαίσθηση είναι ζωτικής σημασίας για την ερμηνεία του πώς αισθάνεστε ανά πάσα στιγμή, έχει μελετηθεί ελάχιστα μέχρι σήμερα. «Τα σήματα από τα εσωτερικά όργανα διαχέονται σε ευρείες περιοχές, συχνά επικαλύπτονται και είναι δύσκολο να απομονωθούν και να μετρηθούν», εξηγούν οι ερευνητές σε σχετική δήλωση.

«Οι αισθητικοί νευρώνες που μεταφέρουν αυτά τα μηνύματα διαπερνούν ιστούς — από την καρδιά και τους πνεύμονες έως το στομάχι και τα νεφρά — χωρίς καθαρά ανατομικά όρια».

Με τη νέα χρηματοδότηση, η ομάδα του Scripps Research θα προσπαθήσει τώρα να χαρτογραφήσει πώς οι αισθητικοί νευρώνες συνδέονται με μια ευρεία γκάμα εσωτερικών οργάνων, συμπεριλαμβανομένων της καρδιάς και του γαστρεντερικού συστήματος.

Στη συνέχεια, θα επιχειρήσουν να δημιουργήσουν τον πρώτο “άτλαντα” στον κόσμο αυτού του εσωτερικού αισθητηριακού συστήματος. Πέρα από το να ξαναγράψουν τα εγχειρίδια ανατομίας και φυσιολογίας, οι ερευνητές λένε ότι η αποκωδικοποίηση της διαίσθησης θα μπορούσε να έχει σημαντικές εφαρμογές στην ιατρική και τη θεραπεία ασθενειών.

Προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει ότι προβλήματα στις νευρικές οδούς συνδέονται με πληθώρα παθήσεων, όπως αυτοάνοσα νοσήματα, χρόνιο πόνο και υπέρταση.

Σε άρθρο τους για το The Conversation, οι Jennifer Murphy από το Royal Holloway, University of London, και Freya Prentice από το UCL, εξηγούν ότι η διαίσθηση είναι επίσης κρίσιμη για την ψυχική υγεία.

«Συμβάλλει σε πολλές ψυχολογικές διεργασίες — όπως η λήψη αποφάσεων, η κοινωνική ικανότητα και η συναισθηματική ευημερία», εξηγούν. «Διαταραγμένη interoception έχει αναφερθεί σε πολλές ψυχικές παθήσεις — όπως η κατάθλιψη, το άγχος και οι διατροφικές διαταραχές».

Μπορεί επίσης να εξηγεί γιατί πολλές ψυχικές παθήσεις παρουσιάζουν παρόμοια συμπτώματα – όπως διαταραγμένο ύπνο ή κόπωση. Συνολικά, οι ερευνητές ελπίζουν ότι ο «άτλας» που θα δημιουργήσουν θα απαντήσει σε βασικά ερωτήματα σχετικά με το πώς τα εσωτερικά όργανα και το νευρικό σύστημα παραμένουν σε συγχρονισμό.

«Δημιουργώντας τον πρώτο άτλαντα αυτού του συστήματος, φιλοδοξούμε να θέσουμε τα θεμέλια για μια καλύτερη κατανόηση του πώς ο εγκέφαλος διατηρεί την ισορροπία του σώματος, πώς αυτή η ισορροπία μπορεί να διαταραχθεί σε ασθένειες και πώς μπορούμε να την αποκαταστήσουμε», πρόσθεσε ο καθηγητής Xin Jin.