Πρόγραμμα που πλήρωνε ψαράδες για να αφήνουν καρχαρίες ελεύθερους κατέληξε να αυξάνει τις συλλήψεις τους, απειλώντας σπάνια είδη. Τι δείχνει νέα διεθνής έρευνα.
Σε μια εποχή που η προστασία του περιβάλλοντος και των θαλάσσιων οικοσυστημάτων αποτελεί παγκόσμια προτεραιότητα, πολλές είναι οι πρωτοβουλίες που στοχεύουν στη διάσωση απειλούμενων ειδών. Μία από αυτές ήταν ένα πρόγραμμα σε περιοχές της Νοτιοανατολικής Ασίας, όπου οι τοπικοί ψαράδες αμείβονταν για να απελευθερώνουν καρχαρίες που πιάνονταν στα δίχτυα τους. Όμως, μια νέα έρευνα που δημοσιεύτηκε στην έγκριτη επιστημονική επιθεώρηση Science, έρχεται να αποδείξει ότι οι καλές προθέσεις από μόνες τους δεν αρκούν.
Σύμφωνα με τη μελέτη, το συγκεκριμένο πρόγραμμα -που εφαρμόστηκε κυρίως στην Ινδονησία- όχι μόνο δεν κατάφερε να περιορίσει τη θανάτωση των καρχαριών, αλλά σε πολλές περιπτώσεις οδήγησε σε αύξηση της αλίευσής τους. Όπως διαπίστωσαν οι ερευνητές, αρκετοί ψαράδες εκμεταλλεύτηκαν το σύστημα αμοιβής, στοχεύοντας σκόπιμα περισσότερους καρχαρίες, με σκοπό να τους αφήνουν στη συνέχεια ελεύθερους έναντι χρηματικής ανταμοιβής.
Το παράδοξο αυτό φαινόμενο ανέδειξε τους κινδύνους που κρύβονται πίσω από καλά προγραμματισμένες -αλλά κακώς υλοποιημένες- δράσεις διατήρησης. Οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι η διαχείριση φυσικών πόρων και η προστασία απειλούμενων ειδών πρέπει να λαμβάνουν υπόψη όχι μόνο τις περιβαλλοντικές παραμέτρους, αλλά και τις κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις στις τοπικές κοινότητες.
Η περίπτωση αυτή καταδεικνύει τη σημασία ολοκληρωμένων στρατηγικών που να αποτρέπουν τέτοιου είδους «οικολογικές παγίδες», όπου μια καλοπροαίρετη ενέργεια μπορεί, στην πράξη, να επιβαρύνει το πρόβλημα που προσπαθεί να λύσει. Οι ειδικοί προτείνουν την ενίσχυση της εκπαίδευσης των ψαράδων, την υιοθέτηση πιο αυστηρών κανόνων παρακολούθησης και τη δημιουργία εναλλακτικών μορφών εισοδήματος για τις τοπικές κοινωνίες, ώστε να αποφευχθούν ανάλογες αντιδράσεις.
Η διατήρηση της θαλάσσιας ζωής και της βιοποικιλότητας είναι μια υπόθεση σύνθετη, που απαιτεί ευαισθησία, γνώση και βιώσιμες λύσεις, ικανές να διασφαλίσουν τόσο το περιβάλλον όσο και τους ανθρώπους που ζουν από αυτό.
