Πληκτρολογείς το όνομά της στο Google και μένεις άναυδη από τα πρώτα μόλις δευτερόλεπτα. Και όχι μόνο επειδή μόλις βρέθηκες μπροστά σε μία από τις πιο όμορφες γυναίκες στην ιστορία του Hollywood. Ο λόγος που θα ανοιγοκλείνεις τα μάτια σου και θα διαβάζεις ξανά και ξανά τις πρώτες τρεις γραμμές στο Wikipedia, είναι επειδή η φαντασία σου θα μοιάζει ξαφνικά πολύ περιορισμένη μπροστά στην απίστευτη ζωή της Hedy Lamarr.

 «Αν και έγινε διάσημη για την ομορφιά της και την κινηματογραφική της καριέρα, υπήρξε μία από τους εφευρέτες της πρώτης μορφής των μεθόδων διασποράς φάσματος, βασικής τεχνολογίας για τις ασύρματες τηλεπικοινωνίες σήμερα…» Χρειάζεσαι κάτι ακόμα για να θελήσεις να μάθεις την ιστορία της; Και γιατί μέχρι τώρα δεν είχες ιδέα;

 To απίστευτο που μόλις διάβασες, ίσως ο πιο παράδοξος συνδυασμός ιδιοτήτων που έχεις ακούσει για μια γυναίκα της εποχής, θα σε οδηγήσει εύκολα και υπνωτισμένα στο εξαιρετικό ντοκιμαντέρ της Alexandra Dean. Γιατί θα είσαι, αν μη τι άλλο, εξαιρετικά περίεργη να μάθεις και να εξηγήσεις το πώς μία γυναίκα αυστρο – εβραϊκής καταγωγής που γεννήθηκε στη Βιέννη το 1914, ξεκινώντας ως πρωταγωνίστρια αυστριακών παραγωγών (υποδυόμενη μάλιστα τον πρώτο γυναικείο οργασμό στην αισθησιακή ταινία Ekstase του 1933) διέφυγε από την προπολεμική Ευρώπη με τον αυξανόμενο απειλητικά ναζισμό και τον πρώτο της κακοποιητικό σύζυγο, κατάφερε να κατακτήσει το Ηollywood σαν πρωταγωνίστρια και απόλυτο είδωλο ομορφιάς. Παράλληλα χωρίς κανένα πτυχίο ή επίσημη γνώση της μηχανικής, εφευρίσκοντας μία συσκευή κρυφής επικοινωνίας που στηρίχθηκε στη θεωρία αναπήδησης των συχνοτήτων (frequency hopping) επιχείρησε να βοηθήσει τους συμμάχους στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. (Με στόχο την απόκρυψη των τηλεκατευθυνόμενων τορπιλών από τα εχθρικά ραντάρ του Άξονα και τη μείωση των πιθανών παρεμβολών)!

Let us repeat that for you.

Εκτιμώντας βαθιά την προσωπική εμπειρία απόλαυσης που μπορεί να πάρει κάθε γυναίκα παρακολουθώντας αυτό το απίστευτο ντοκιμαντέρ, ίσως δεν θα ήταν απαραίτητο να μιλήσουμε για όλες τις απίστευτες λεπτομέρειες της ζωής της. Οι γυναίκες ούτως ή άλλως ήταν από πάντα ικανές για τα πάντα. Είναι ωστόσο αναγκαίο να μοιραστούμε τη μεγάλη σημασία μιας τέτοιας παραγωγής και άλλων παρόμοιων που ευτυχώς γυρίζονται σήμερα, κατά τις οποίες παρακολουθούμε μία ιστορική αποκατάσταση σπουδαίων γυναικών του παρελθόντος.

Η Hedy Lamarr, ήταν πράγματι γεννημένη για πολύ μεγάλα πράγματα. Η φυσική της κλίση προς τη μηχανική ήταν τόσο πηγαία και ορμητική που ακόμα κι αν αναγκάστηκε να παγιδευτεί στο μόνο που ζητούσε ο αντρικός κόσμος από εκείνη, μέρος της ιδιοφυίας της κατάφερε με κάποιο τρόπο και κόντρα σε όλες αυτές τις συνθήκες, να εκδηλωθεί.  Να προσφέρει στον κόσμο, αυτό που επιθυμούσε η ίδια κι όχι αυτό που στενόμυαλα κι επίμονα ζητούσε ο κόσμος από εκείνη. Κι ακόμα κι αν υπήρξε εύλογα πικραμένη σε όλη της τη ζωή από αυτή την αναγκαστική συρρίκνωση, παραμένει αδιανόητα συγκινητικό το πώς καμία αδικία από τις πολλές που τις επιβλήθηκαν δεν κατάφερε να την θυματοποιήσει και να κάμψει την αστείρευτη δύναμή της.

Έχοντας την κακή φήμη μιας γυναίκας που ξεκίνησε σαν πορνοστάρ, παίζοντας πολλούς ασήμαντους ρόλους στηριγμένους μόνο στην εξωτερική της λάμψη, δεν έλαβε ποτέ την εκτίμηση των μεγάλων ηθοποιών της εποχής της, γιατί απλούστατα δεν της δόθηκαν ποτέ ευκαιρίες με βάση την υποκριτική. Αποτέλεσε αντίθετα ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα της σκόπιμης εμπορικής μετατροπής μιας γυναίκας – από παραγωγούς και κοινό –  από υποκείμενο σε απόλυτο αντικείμενο της ομορφιάς της. 

Αυτό όμως που με μια πιο βαθιά ματιά φαίνεται πραγματικά αξιοθαύμαστο είναι ότι την ίδια στιγμή, εκείνη υπήρξε απίστευτα γενναιόδωρη απέναντι σε έναν κόσμο που την κοιτούσε καχύποπτα. Παραμένοντας δυνατή μπροστά στην άδικη υποτίμησή της και στην απάνθρωπη και παραβιαστική ματιά του χολιγουντιανού φακού της εποχής, αποτέλεσε περισσότερο ίσως απ΄ όλα τα άλλα, ένα ανεξίτηλο γυναικείο σύμβολο της αληθινής επιθυμίας για ζωή. 

Η εφεύρεσή της που επίσημα χρησιμοποιήθηκε το 1962 (υπάρχουν ενδείξεις ότι χρησιμοποιήθηκε και πολύ νωρίτερα) αποτέλεσε τη βάση πάνω στην οποία στηρίχθηκε η μοντέρνα τεχνολογία διασποράς φάσματος (που χρησιμοποιείται σήμερα στο GPS, Bluetooth και WIFI). Όταν βέβαια, η ίδια βρήκε το θάρρος πολύ νωρίτερα να σταθεί μπροστά στους άντρες επιστήμονες και να προσφέρει την πατέντα της για τις άμεσες ανάγκες του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου, της ζητήθηκε κοροϊδευτικά, αν ήθελε πράγματι να βοηθήσει, να μαζέψει λεφτά πουλώντας πολεμικά ομόλογα μέσω της φήμης της!

Και εκείνη το έκανε. «Διασκεδάζοντας» με την παρουσία της τους στρατιώτες και δημοπρατώντας τα δυο της πολύτιμα χείλη για ένα φιλί, κατάφερε να συγκεντρώσει τεράστια χρηματικά ποσά μέσα σε ελάχιστο χρόνο. Γιατί τίποτα δεν την ενδιέφερε περισσότερο από το να βοηθήσει. Κι όταν ακόμα της ζητήθηκε να το κάνει με τον πιο εύκολο, επιφανειακό και παθητικό τρόπο (χρησιμοποιώντας δηλαδή μόνο την ομορφιά της) εκείνη δεν δίστασε λεπτό να το επιχειρήσει για τον καλύτερο σκοπό. Άραγε ποιος φιλόδοξος άντρας της εποχής της θα το έκανε, έχοντας  μάλιστα πρώτα χλευαστεί για την αληθινή προσφορά του;

Η Susan Sarandon που υπήρξε περήφανη co – producer του ντοκιμαντέρ,  μιλώντας για το συναρπαστικό ταξίδι της έρευνας που οδήγησε στις αποδείξεις της ζωής της, ανέφερε την σημασία της αποδοχή της πολυπλοκότητας της γυναικείας προσωπικότητας σε μία εποχή που το φύλο μας θεωρείτο αξιωματικά μονοδιάστατο. «Μπορείς να φανταστείς να γυρνάς από το γύρισμα και να ξενυχτάς πάνω στις εφευρέσεις σου, στο αυτοσχέδιο εργαστήρι που έχεις φτιάξει στο δωμάτιό σου;»

Το «Bombshell: The Hedy Lamarr Story» ταξίδεψε σε πολλά φεστιβάλ του κόσμου, αλλά ίσως όχι σε αρκετά σε σχέση με την αξία του μηνύματος που επιδιώκει να μεταφέρει. Γιατί δεν πρόκειται μόνο για μία εξιστόρηση απίστευτα αποκαλυπτική αλλά και βαθιά σπαραξικάρδια. Μία γενναιόδωρη προσφορά έμπνευσης από το παρελθόν για το μέλλον. Κι ακόμα κι αν παρακολουθώντας το, συμμεριστείς κάποια θλίψη στο κομμάτι της ματαίωσης τόσων πολλών γυναικείων ζωών που δεν βιώθηκαν στην ώρα τους και κατά τις δυνατότητές τους  (αλήθεια, πόσα παραπάνω θα είχε καταφέρει η Ηedy Lamarr αν είχε έστω και ελάχιστα ενθαρρυνθεί η ιδιοφυία της;) μετά από τη μιάμιση ώρα της προβολής, η καρδιά σου θα ζεσταθεί αναπόφευκτα από μία ανεκτίμητη ουσιαστική ενδυνάμωση. Γιατί αν ακόμα και σήμερα αυτός ο κόσμος συνεχίζει να σου ζητάει επίμονα και δεδομένα, μόνο συγκεκριμένα κομμάτια σου, εσύ το λιγότερο που οφείλεις να του δώσεις είναι ολόκληρο τον εαυτό σου. Την αληθινή ομορφιά που κρύβεται σε κάθε πτυχή της ιδιοσυγκρασίας σου.

Ίσως έχει έρθει η ώρα να μάθουμε επιτέλους πώς θα μοιάζει ο κόσμος όταν ο μισός πληθυσμός της γης προσφέρει στο έπακρο αυτό που μπορεί να καταφέρει σ’ αυτόν. Με την Hedy Lamarr δηλαδή ζωντανή γι’ αυτό ακριβώς που ήταν στην ζωή της. Ικανή για πολλά και θαρραλέα για τα πάντα.

Δέσποινα Μπουμπουχεροπούλου