Έχετε ποτέ προσπαθήσει να γαργαλήσετε τον εαυτό σας και νιώσατε ότι δεν καταφέρνετε τίποτα; Με τη σημερινή ερώτηση της ημέρας δίνουμε απάντηση σε αυτό το παράξενο φαινόμενο που όλοι έχουμε βιώσει, αλλά λίγοι γνωρίζουν γιατί συμβαίνει. Η απάντηση κρύβεται στον τρόπο που λειτουργεί ο εγκέφαλός μας και στον πολύπλοκο συνδυασμό πρόβλεψης κινήσεων και προστασίας.
Όταν προσπαθούμε να αγγίξουμε ένα ευαίσθητο σημείο του σώματός μας, ο εγκέφαλος προβλέπει ακριβώς πού και πώς θα κινηθεί το χέρι μας. Αυτή η πρόβλεψη μειώνει δραστικά την έκπληξη της αίσθησης, η οποία είναι το βασικό συστατικό του γαργαλητού. Στην πραγματικότητα, ο εγκέφαλός μας λειτουργεί σαν «προστατευτικός μηχανισμός». Ξέρει ότι το άγγιγμα προέρχεται από εμάς, οπότε δεν χρειάζεται να μας ειδοποιήσει με έντονο συναίσθημα. Το αποτέλεσμα; Η ίδια η αίσθηση που προκαλεί το γέλιο σε κάποιον άλλο δεν ενεργοποιείται στον δικό μας οργανισμό με τον ίδιο τρόπο.
Υπάρχει και ένας ακόμη λόγος. Το γέλιο από γαργαλητό έχει μια έντονα κοινωνική διάσταση. Προειδοποιεί για επικείμενη επικίνδυνη ή απρόσμενη επαφή και ενισχύει τους δεσμούς με τους άλλους. Όταν το γαργαλητό προέρχεται από τρίτο πρόσωπο, ο εγκέφαλος αντιλαμβάνεται την απρόβλεπτη κίνηση ως ερεθιστική και η αντίδραση είναι έντονη, γέλιο, κινήσεις αποφυγής, ακόμη και αίσθηση πανικού. Όταν όμως το ίδιο το χέρι μας κινείται, η πρόβλεψη της κίνησης καταργεί τον μηχανισμό συναγερμού.
Με λίγα λόγια, η αδυναμία μας να γαργαλήσουμε τον εαυτό μας είναι μια έξυπνη στρατηγική προστασίας. Ο εγκέφαλος ξεχωρίζει τις κινήσεις που προέρχονται από εμάς και αυτές που προέρχονται από άλλους, και αντιδρά διαφορετικά. Είναι η φυσική μας «ασφάλεια» απέναντι σε ερεθίσματα που θα μπορούσαν να προκαλέσουν υπερβολικό στρες ή απρόβλεπτη σύγχυση αν ενεργοποιούνταν συνέχεια.
Έτσι, κάθε φορά που γελάτε γαργαλώντας κάποιον άλλον ή παρακολουθείτε κάποιον να γελάει, θυμηθείτε ότι η αίσθηση αυτή είναι προϊόν ενός πολύπλοκου νευρολογικού μηχανισμού. Ο εγκέφαλός μας, με την πρόβλεψη και την προστασία του, μας κρατά ασφαλείς και ταυτόχρονα μας θυμίζει την μαγεία της κοινωνικής αλληλεπίδρασης που κρύβεται σε ένα απλό γέλιο.
