Μια νέα επιστημονική μελέτη από τα Πανεπιστήμια του Γκέτεμποργκ και της Λειψίας (Gothenburg και Leipzig) έρχεται να ενισχύσει τους φόβους για τις τοξικές συνέπειες που μπορεί να κρύβονται στα ανακυκλωμένα πλαστικά. Σύμφωνα με τα ευρήματα, ακόμη και ένα σφαιρίδιο ανακυκλωμένου πολυαιθυλενίου (PE) μπορεί να περιέχει περισσότερες από 80 διαφορετικές χημικές ουσίες, πολλές από τις οποίες έχουν τη δυνατότητα να επηρεάσουν το ορμονικό σύστημα και τον μεταβολισμό των ζωντανών οργανισμών
Η ερευνητική ομάδα προχώρησε σε μια σειρά πειραμάτων, αφήνοντας σφαιρίδια ανακυκλωμένου πλαστικού να μουλιάσουν σε νερό για 48 ώρες. Στη συνέχεια, οι προνύμφες ψαριών ζέβρας εκτέθηκαν στο νερό αυτό για πέντε ημέρες. Τα αποτελέσματα ήταν ανησυχητικά: διαπιστώθηκε αύξηση της έκφρασης γονιδίων που σχετίζονται με τον μεταβολισμό των λιπιδίων, τη συσσώρευση λίπους και τη ρύθμιση του ενδοκρινικού συστήματος, γεγονός που υποδηλώνει ότι οι χημικές ουσίες των πλαστικών μπορούν να τροποποιήσουν τη φυσιολογία και την υγεία των οργανισμών.
Όπως τονίζει η επικεφαλής της μελέτης, Bethanie Carney Almroth, οι επιδράσεις αυτές ενδέχεται να μην περιορίζονται στους υδρόβιους οργανισμούς. Προηγούμενες έρευνες έχουν ήδη δείξει ότι παρόμοιες ουσίες από πλαστικά μπορούν να επηρεάσουν και τον ανθρώπινο οργανισμό, διαταράσσοντας τις ορμόνες, επηρεάζοντας τη γονιμότητα, την ανάπτυξη των παιδιών, αλλά και αυξάνοντας τον κίνδυνο μεταβολικών διαταραχών όπως η παχυσαρκία και ο διαβήτης.
Ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα που αναδεικνύονται είναι ότι στις διαδικασίες ανακύκλωσης οι χιλιάδες χημικές ουσίες που προστίθενται στα πλαστικά προϊόντα -πολλές από τις οποίες παραμένουν αδημοσιοποίητες- καταλήγουν στα ανακυκλωμένα υλικά, συχνά αναμειγμένες με υπολείμματα όπως φυτοφάρμακα, βιοκτόνα και φαρμακευτικά προϊόντα. Οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι η έλλειψη ελέγχου και διαφάνειας καθιστά το ανακυκλωμένο πλαστικό εν δυνάμει τοξικό, ιδίως όταν χρησιμοποιείται σε αντικείμενα καθημερινής χρήσης.
Στο φόντο αυτής της αυξανόμενης επιστημονικής ανησυχίας, τον Αύγουστο προγραμματίζεται η τελική διαπραγματευτική συνάντηση στη Γενεύη, στο πλαίσιο της Διακυβερνητικής Επιτροπής Διαπραγμάτευσης του Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον. Στόχος είναι η κατάρτιση μιας δεσμευτικής Παγκόσμιας Συνθήκης για τα Πλαστικά, που θα καλύπτει ολόκληρο τον κύκλο ζωής τους — από την παραγωγή και την κατανάλωση έως τη διαχείριση αποβλήτων και την ανακύκλωση.
Οι συγγραφείς της μελέτης καλούν τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής να συμπεριλάβουν αυστηρούς περιορισμούς για τις επικίνδυνες χημικές ουσίες στα πλαστικά και να ενισχύσουν τη διαφάνεια σε κάθε στάδιο της αλυσίδας παραγωγής και ανακύκλωσης. Όπως επισημαίνουν, «δεν μπορούμε να μιλάμε για βιώσιμη και ασφαλή ανακύκλωση, εάν δεν προηγηθεί ρύθμιση για τις τοξικές ουσίες που περιέχουν τα πλαστικά προϊόντα».
Σημειώνεται ότι, σύμφωνα με στοιχεία του ΟΗΕ, η παγκόσμια παραγωγή πλαστικών ξεπερνά τα 400 εκατομμύρια τόνους ετησίως, με το 85% να καταλήγει σε χωματερές, υδάτινα οικοσυστήματα ή να καίγεται. Οι επιστημονικές προειδοποιήσεις για τις επιπτώσεις στην υγεία, τη βιοποικιλότητα και την κλιματική αλλαγή καθιστούν την επερχόμενη Συνθήκη για τα Πλαστικά κρίσιμη για το μέλλον του πλανήτη.
