«Πώς να απαλλαγούμε τελικά από το περιττό βάρος;»: Ο γιατρός Σωτήρης Αδαμίδης απαντά σε βασικά ερωτήματα στην ομάδα του InStyle.
Υπάρχει τελικά ο τέλειος συνδυασμός τροφών για την απώλεια βάρους ή τη διατήρηση του σωστού;
Το μυστικό κρύβεται περισσότερο στις τροφές που αυξάνουν περισσότερο τη γλυκόζη , κοινώς το σάκχαρο. Κάποιες το ανεβάζουν πολύ , κάποιες όχι. Αυτός ο δείκτης στις τροφές λέγεται γλυκαιμικό φορτίο (GL) – ¨όσο πιο υψηλό είναι αυτό το φορτίο τόσο πιο πολύ βάρος προστίθεται στον οργανισμό με την κατανάλωσή τους. Για παράδειγμα , εάν κάποιος επιλέγει κόκκινο κρέας αλλά το συνδυάζει με τροφές που έχουν αυξημένο γλυκαιμικό φορτίο, όπως το λευκό ψωμί ή τα γλυκά , θα δει σύντομα το βάρος του να αυξάνεται. Εάν, όμως, το συνδυάζει με τροφές χαμηλού φορτίου, όπως τα λαχανικά, τότε θα χάσει βάρος ακόμα κι αν καταναλώνει μεγαλύτερες ποσότητες φαγητού. Εννοείται επίσης ότι εκτός από την αύξηση του βάρους , η πρόσληψη τροφών με υψηλό γλυκαιμικό φορτίο συνεπάγεται και μεγάλο κίνδυνο για διαβήτη τύπου 2.
Συμβαίνει το ίδιο και με την κατανάλωση τροφών με πολλά λιπαρά;
Παραδόξως ναι. Αν δηλαδή κάποιος αγαπά τα τυριά ή τα αυγά και τα καταναλώνει μαζί με χαμηλού γλυκαιμικού φορτίου τροφές, όπως τα λαχανικά και τροφές με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη, θα χάσει βάρος. Μέχρι τώρα πολλές διατροφικές συστάσεις , αν όχι όλες, εστίαζαν στις θερμίδες ή στις τροφές χαμηλών λιπαρών, ενώ τώρα επικεντρωνόμαστε στο σωστό συνδυασμό με γνώμονα το γλυκαιμικό φορτίο. Ο συνδυασμός κάνει τη διαφορά στον έλεγχο του βάρους και την αποφυγή των επιπλοκών της παχυσαρκίας.
Η διατροφή και οι κανόνες για απώλεια βάρους έρχονται πάντοτε στο προσκήνιο τέτοια εποχή – όλοι θέλουν να αδυνατίσουν καθώς προετοιμάζονται για το καλοκαίρι. Υπάρχουν λύσεις της τελευταίας στιγμής;
Τα δεδομένα των μελετών ανατρέπουν συνεχώς όσα γνωρίζουμε. Πρόσφατη έρευνα ειδικών στις ΗΠΑ ανέτρεψε π.χ. τις μέχρι σήμερα οδηγίες που εστίαζαν στον αριθμό των θερμίδων για την απώλεια βάρους. Αποδείχθηκε ότι το να καταναλώνει κάποιος συγκεκριμένες πρωτεΐνες και υδατάνθρακες είναι πιο αποτελεσματικό για τη μείωση βάρους από το να μετρά τις ημερήσιες θερμίδες. Συνεπώς όποιος θέλει να έχει μια σταθερή εικόνα όσον αφορά στο βάρος του θα πρέπει να γνωρίζει ότι κάποιες μικρές διαφοροποιήσεις στις διατροφικές επιλογές μπορεί να κάνουν τελικά τη μεγάλη διαφορά. Και φυσικά μπορούν να αποτελέσουν λύση της τελευταίας στιγμής , αλλά και με τη διαρκή εφαρμογή τους να υπάρξουν μακροπρόθεσμα αποτελέσματα.
Τι ακριβώς δείχνει η μελέτη στην οποία αναφέρεστε;
Πρόκειται για μια μελέτη του Tufts University που διήρκησε 16 χρόνια σε δείγμα 120.000 ανδρών και γυναικών. Έδειξε ότι ακόμα και μικρές αλλαγές στο είδος του κρέατος ή του ψωμιού έχουν τεράστια σημασία σε βάθος χρόνου. Παράλληλα προέκυψε ότι δεν έχει και τόσο μεγάλη σημασία η περιεκτικότητα των τροφών σε λίπος όσο ο τρόπος που συνδυάζονται. Για παράδειγμα , η κατανάλωση κόκκινου επεξεργασμένου κρέατος σχετιζόταν με αύξηση του βάρους σε μερίδα του δείγματος , ενώ δε συνέβαινε το ίδιο όταν λαμβάνονταν μεγαλύτερες ποσότητες από θαλασσινά, γιαούρτι, κοτόπουλο και ξηρούς καρπούς. Μάλιστα όσο περισσότερη ποσότητα από τις συγκεκριμένες τροφές κατανάλωναν τα άτομα του δείγματος τόσο περισσότερο βάρος έχαναν.
Ποιοι χρειάζονται φαρμακευτική θεραπεία;
Να πούμε ότι οι περισσότεροι ασθενείς δε χρειάζονται φαρμακευτική υποστήριξη. Το ποιοι τη χρειάζονται θα το αποφασίσει ο γιατρός , ανάλογα με τον κάθε πάσχοντα. Πρέπει όμως να πούμε ότι κάποιοι δε θα πετύχουν μείωση του βάρους κατά 10 % που είναι ο λογικός στόχος σε μια τέτοια προσπάθεια , παρά μόνο αν τους βοηθήσουμε με φαρμακευτική αγωγή. Γνωρίζουμε ότι πολλοί ασθενείς βασανίζονται κυριολεκτικά προσπαθώντας μάταια να πετύχουν μείωση του βάρους τους. Από την εμπειρία μας είναι καλύτερα να αρχίζουμε αυτή τη θεραπεία όταν φτάνουμε μετά από μια προσπάθεια 5-6 μηνών με τα άλλα μέσα μείωσης βάρους στο plateau όπου μπορεί και να παρατηρήσουμε μικρή αύξηση. Η συμβολή των φαρμάκων σε αυτό το σημείο είναι πολύ σημαντική και μπορεί να επιμηκύνει τη συγκράτηση του βάρους ακόμη και για 4 ακόμη χρόνια από το plateau.
Πότε ακολουθούμε φαρμακευτική αντιμετώπιση;
Ως συμπληρωματική αγωγή στην όλη προσπάθεια μείωσης του βάρους , συνήθως 6 μήνες μετά την έναρξη του προγράμματος , εφόσον δεν έχει επιτευχθεί ο στόχος της απώλειας 10 % βάρους ή εφόσον υπάρχουν συμπτώματα εξαιτίας της παχυσαρκίας, όπως δύσπνοια ή πόνοι των αρθρώσεων ή τέλος άλλες επιπλοκές ( υπέρταση , δυσλιπιδαιμία, κ.λπ.) το υπαγορεύουν. Ακόμη θα δώσουμε φάρμακα σε εκείνους που θέλουν καλύτερη φυσική κατάσταση με αντοχή στην άσκηση , καλύτερο έλεγχο του διαβήτη τους , του μεταβολικού συνδρόμου αλλά ακόμα και για λόγους ψυχολογικούς. Έχει υπάρξει βελτίωση σε όσους ξεκίνησαν φαρμακευτική αγωγή που δεν αντιστοιχεί απόλυτα στη δράση των φαρμάκων. Εκτός αυτού, όμως, αποτελεί ένα ισχυρό κίνητρο για να συνεχίσει κανείς την προσπάθεια μείωσης του βάρους.
Πώς θα ξεχωρίσουμε ποια φάρμακα είναι ασφαλή και ποια όχι;
Εκείνο που θα πρέπει να πούμε είναι ότι δε θα πρέπει να χρησιμοποιούνται καταρχήν φάρμακα ή ουσίες που δεν έχουν ένδειξη στη μείωση του βάρους και που διαφημίζονται δεξιά και αριστερά ως τέτοια. Εκείνα τα οποία δε πρέπει να χρησιμοποιούνται στη μείωση του βάρους είναι οι αμφεταμίνες και τα διάφορα σκευάσματα που μοιράζονται από μη ιατρικές πηγές και δεν έχουν κανένα ασφαλές αποτέλεσμα, εκτός από το να χάνει κανείς χρόνο και χρήμα άσκοπα. Να πούμε επίσης ότι αν κάποιος χρησιμοποιεί άλλα φάρμακα μπορεί να του προσθέτουν βάρος χωρίς να το ξέρει, γι’ αυτό θα πρέπει να ερωτηθεί ο γιατρός που τα χορήγησε. Είναι γνωστό π.χ. ότι μερικά αντιπεπιληπτικά , η ινσουλίνη , οι beta-blockers, τα αντισυλληπτικά , η κορτιζόνη κ.ά. μπορεί να έχουν τέτοιο αποτέλεσμα. Όσο για τα αντιεπιληπτικά , επειδή είναι πολύ σημαντικά , μη διανοηθεί όποιος τα παίρνει να τα διακόψει για λόγους αισθητικής. Υπάρχουν λύσεις και γι’ αυτές τις περιπτώσεις.
Σωτήρης Αδαμίδης, MD – PhD
Πρόεδρος
European Society of Diabetes Metabolic Syndrome & Obesity (ESODiMESO)
fb: Sotiris Adamidis
