Στην εποχή του Instagram και των catwalks, στο βωμό του show ο Azzedine Alaϊa παρέμενε ο αιρετικός της μόδας που αψηφούσε τους κανόνες του marketing για να υπηρετήσει την τέχνη του με τους δικούς του όρους. Ο μικροκαμωμένος Τυνήσιος, ο «King of Cling» –το προσωνύμιο που τον ακολούθησε στην καριέρα του για τη μαεστρία με την οποία τα ρούχα του σφιχταγκάλιαζαν τη γυναικεία φιγούρα–, πέθανε σε ηλικία 77 ετών. Ή μήπως 80; Να κάτι που δεν θα μάθουμε για τον Azzedine Alaϊa, αφού οι φάρσες και τα μικρά ανώδυνα αστεία ήταν αγαπημένες του συνήθειες κι έτσι συχνά άλλαζε τη χρονολογία γέννησής του κατά την όρεξή του.

Γνωστός για την αγάπη του στις γυναικείες καμπύλες, επέμενε να τις αναδεικνύει με φίνα και ακριβά υφάσματα. Ο Alaϊa είχε ντύσει όλες τις σπουδαίες διασημότητες, από την Greta Barbo μέχρι τη Michelle Obama και τη Lady Gaga. Το ταλέντο του ακολουθούσε η φήμη του. Ο Alaϊa μέχρι το τέλος απέρριπτε το επιθετικό καπιταλιστικό μοντέλο διεύθυνσης των οίκων μόδας, που κατά τη γνώμη του ευνούχιζε το ταλέντο και τη δημιουργικότητα. Δεν ακολουθούσε τα καλεντάρια με τα μεγάλα ραντεβού της μόδας, προτιμώντας να παρουσιάζει τις κολεξιόν του όταν αυτές ήταν έτοιμες, ακόμα κι αν αυτό σήμαινε πως θα έχανε την εβδομάδα μόδας στο Παρίσι ή το Μιλάνο.

Αντίθετα, είχε δημιουργήσει το δικό του σύστημα με ένα στενό κύκλο συνεργατών που αποκαλούσε «οικογένεια». Και κατά μία έννοια ήταν, καθώς ο Azzedine Alaϊa είχε την «παράξενη» συνήθεια να γνωρίζει εκ βαθέων το προσωπικό του αλλά και τους συγγενείς τους. «Η κυρία που μας μαγειρεύει, ο σοφέρ και ο Mick Jagger θα φάνε στο ίδιο τραπέζι στο σπίτι μου» έλεγε. Ο Alaϊa δεν ήταν ιδιόρρυθμος, όπως συνηθίζει να γράφει ο Τύπος. Ήταν απλά ένας άνθρωπος που ποτέ δεν θαμπώθηκε από το παιχνίδι της διασημότητας. Έτσι, στην κουζίνα του, στα περιβόητα δείπνα του, σταρ όπως η Kim Kardashian ένιωθαν ο εαυτός τους. Και εκεί μετά από ένα καλομαγειρεμένο σπιτικό φαγητό κατέληγαν να τρώνε όλοι μαζί: Η Kim, ο αρχιτέκτονας Peter Marino, ο ζωγράφος Julian Schnabel και οι μοδίστρες του, ανταλλάσσοντας γνώμες, ιστορίες, εμπειρίες. Αυτές οι ετερόκλητες παρέες ήταν το κέντρο της κοινωνικής του ζωής και, όπως συνήθιζε να λέει, «Μου αρέσει να συστήνω τους ανθρώπους μεταξύ τους. Αυτός είναι ο τρόπος μου να βοηθήσω. Δεν δίνω συμβουλές».

«Ντύνω τις γυναίκες μου κατευθείαν πάνω στο σώμα τους με οδηγό το ένστικτo. Αυτή άλλωστε είναι και η μοναδική εμπειρία μου» είχε πει κάποτε. «Μου άλλαξε τη γνώμη που είχα για τη μόδα, νόμιζα πως ήταν σαν τη διακόσμηση και όταν γνώρισα το έργο του Azzedine κατάλαβα πως τελικά είναι περισσότερο σαν την αρχιτεκτονική» είπε για αυτόν ο σχεδιαστής και καλλιτεχνικός διευθυντής της Louis Vuitton, Nicolas Ghesquière, στο μικρό μήκους ασπρόμαυρο ντοκιμαντέρ με θέμα το έργο και τη ζωή του Azzedine Alaϊa, που σκηνοθέτησε και κυκλοφόρησε το Μάρτιο ο fashion stylist Joe McKenna (ο άνθρωπος πίσω από τις καμπάνιες της Balmain, του Giorgio Armani, της Jil Sander και του Versace). Στην ίδια ταινία η εικονική fashion editor Suzy Menkes λέει πως στα show του στο Παρίσι υπήρχε καθυστέρηση ακόμα και δύο ωρών, αλλά παρ’ όλα αυτά κανείς δεν έφευγε γιατί γνώριζαν πως δεν ήταν κάποια δήθεν παραξενιά αλλά η τελειομανία ενός καλλιτέχνη. Για παράδειγμα, τα ίδια έκανε στο γάμο της Stephanie Seymour με τον εκατομμυριούχο Peter Brant. Το μυστήριο καθυστέρησε να ξεκινήσει γιατί ο Alaϊa μέχρι την τελευταία στιγμή έκανε αλλαγές στα φορέματα των παρανύμφων.

Σύμφωνα με τη Menkes, ο Alaϊa ήταν εκείνος που επέβαλε τον όρο «supermodel» στη μόδα, με τη Naomi Campbell να το επιβεβαιώνει, αποκαλύπτοντας πως τον αποκαλούσε «μπαμπά», καθώς ο Alaϊa στην αρχή της καριέρα της, μόλις στα 16, την είχε πάρει κυριολεκτικά υπό την προστασία του, ενώ περιγράφει πως δούλευε για ώρες φορώντας βαμβακερές μαύρες ιαπωνικές πιζάμες με την τηλεόραση ανοιχτή στο κανάλι του National Geographic. O σχεδιαστής ήταν επίσης μεγάλο πειραχτήρι. Κρυβόταν σε ντουλάπες και σκοτεινούς διαδρόμους τρομάζοντας φίλους και συνεργάτες, έλεγε μικρά και μεγάλα ψέματα, π.χ., για την ηλικία του. Σε μια συνέντευξή του είχε πει πως η μητέρα του ήταν Σουηδέζα. Είχε τρία σκυλιά και οκτώ γάτες και ήταν πληθωρικά γενναιόδωρος.

Μπορεί να ισχυριζόταν πως «δεν είμαι καλλιτέχνης, ένας μόδιστρος είμαι», όμως αφιέρωσε τη ζωή του στο να πείσει τον κόσμο πως η μόδα δεν είναι ένδυση, αλλά ένα στοιχείο της γυναικείας αυτοδιάθεσης. Άλλωστε λάτρευε τις γυναίκες: «Όλες οι γυναίκες μπορούν να γίνουν όμορφες πλέον, υπάρχουν τόσα μέσα. Και μια γυναίκα 60 χρόνων μπορεί να γίνει μοντέλο». Κορυφαία στιγμή στην καριέρα του θεωρούσε την επίδειξή του το 2015 στη Villa Borghese, στη Ρώμη, καθώς τα μοντέλα του παρέλαυναν δίπλα στους κρεμασμένους πίνακες του Caravaggio και τα γλυπτά του Bernini.

Γεννήθηκε στην Τυνησία στις 26 Φεβρουαρίου του 1935 (άλλοι λένε το 1939 και οι περισσότεροι το 1940). Ήταν γιος αγροτών και είχε μια δίδυμη αδελφή και έναν ακόμα μικρότερο αδελφό. Σαν μικρό παιδί τού άρεσε να σχεδιάζει κι έτσι η Madame Pinot, οικογενειακή φίλη των Alaϊa, του πήρε δώρο ένα σετ ιχνογραφίας και αργότερα του χάρισε το πρώτο του βιβλίο με έργα του Picasso και τον έγραψε στη Σχολή Καλών Τεχνών της πατρίδας του (Institut Supérieur des Beaux Arts) για να σπουδάσει γλυπτική, όπου για πρώτη φορά θα πει ψέματα για την ηλικία του ώστε να τον δεχτούν. «Όταν αντιλήφθηκα ότι δεν θα γινόμουν σπουδαίος γλύπτης, άλλαξα κατεύθυνση» εξομολογήθηκε κάποτε. Έτσι, βρήκε δουλειά σε ένα μικρό ραφείο κάνοντας στριφώματα και χρησιμοποιώντας τις σημειώσεις της αδελφής του από το Σχολείο Καλογρεών, όπου τους μάθαιναν να ράβουν.

Στο μικρό ραφείο έμελλε να γνωρίσει μια νεαρή κοπέλα που φορούσε ένα φόρεμα του Christian Dior και θαμπώθηκε από την ομορφιά του. Τότε κατέληξε στο τι ήθελε να κάνει στη ζωή του και καθώς το 1957 ο Πόλεμος της Αλγερίας μαινόταν, μετακόμισε στο Παρίσι για να κυνηγήσει το όνειρό του. Εργάστηκε στα ατελιέ των Christian Dior, Guy Laroche και Thierry Mugler και στα τέλη της δεκαετία του ’70 έκανε το δικό του studio στη Rue de Bellechasse. Ανάμεσα στις πρώτες του πελάτισσες οι Marie-Hélène de Rothschild, Louise Lévêque de Vilmorin και Greta Garbo. Το 1980 δημιουργεί και παρουσιάζει την πρώτη του σειρά ρούχων, που την υποστήριξαν με σθένος οι βετεράνοι του γαλλικού Τύπου της μόδας Melka Tréanton (Depeche Mode) και Nicole Crassat (γαλλικό Elle). Βασικά χαρακτηριστικά της το δέρμα και η έντονη μέση. Ένας φόρος τιμής στη θηλυκότητα, τον οποίο ποτέ δεν αθέτησε στη διάρκεια της καριέρας του. Ήταν τότε που γεννήθηκε το προσωνύμιο «King of Cling».

Οκτώ χρόνια αργότερα, είχε τις δικές του μπουτίκ στο Μπέβερλι Χιλς και στη Νέα Υόρκη. Τα κοψίματα και οι απίστευτες φόρμες των δημιουργιών του χάρισαν στον πάντα αποστασιοποιημένο από το μάταιο κυνήγι της δημοσιότητας Alaϊa καλλιτεχνική αλλά και ηθική καταξίωση. Tα ρούχα του θεωρούνται κλασικά και μοντέρνα στο πέρασμα των σεζόν, αν και ο ίδιος απεχθανόταν τις ετικέτες: «Δεν νιώθω μοντέρνος, νιώθω κανονικός». Για πολλούς είναι ακόμη ο σχεδιαστής των σχεδιαστών.

Η αισθητική του σταμάτησε να έχει «πέραση» στη δεκαετία του ’90, όταν τα πληθωρικά σχέδια και μοτίβα του Gianni Versace άλλαζαν το τοπίο. Ο Alaϊa αποτραβήχτηκε και περιορίστηκε σε εκλεκτή πελατεία, δημιουργώντας μόνο για λίγες γυναίκες που ο ίδιος ξεχώριζε από τις υπόλοιπες. «Δεν θέλησα ποτέ να φέρω την επανάσταση στη μόδα, δεν με ενδιέφερε ποτέ να με θεωρούν σπουδαίο couturier. Θαυμάζω τις γυναίκες γιατί χάρη σε αυτές κάνω ό,τι κάνω. Δεν με ενδιαφέρει ο θόρυβος γύρω από τη μόδα» δήλωσε το 2016 για εκείνη την περίοδο.

Με την αυγή του νέου αιώνα αλλάζει ταχυδρομική διεύθυνση, μεταφέροντας το ατελιέ του στη Rue de Moussy, στο 4ο διαμέρισμα του Παρισιού. Εκεί ζει, εργάζεται, μαγειρεύει και αργότερα δημιουργεί ένα exclusive ξενοδοχείο τριών μόνο δωματίων. Την ίδια χρονιά πουλάει ένα μέρος των μετοχών του στο Prada Group, για να τις εξαγοράσει πίσω το 2007, όταν υπέγραψε νέα συνεργασία, αυτή τη φορά με τον κολοσσό της πολυτέλειας Richemont (Cartier, Van Cleef & Arpels κ.ά). Στο μεταξύ, ο Yves Saint Laurent αποσύρεται από τη δημιουργία και μεγάλο μέρος του προσωπικού του έρχεται στο ατελιέ του μόνου σχεδιαστή που είχε απομείνει να υπηρετεί τη δική του προσωπική αισθητική κι όχι τα trends.

Σε μια εποχή όπου ο κάθε οίκος μόδας έχει καλλιτεχνικό διευθυντή και ένα επιτελείο ανθρώπων που ερμηνεύουν τη μόδα και εισηγούνται τη νέα κολεξιόν με κριτήρια εμπορικά, ο Azzedine Alaϊa επέμενε, μέχρι το τέλος, να εμπιστεύεται το προσωπικό του ένστικτο και να δουλεύει με τα χέρια. Ίσως για αυτό του πήρε έξι χρόνια για να παρουσιάσει τη νέα του σειρά, τον Ιούλιο του 2017, έχοντας στην πρώτη σειρά των θεατών την παλιά του μούσα Carla Bruni-Sarkozy, τον πρώην Γάλλο υπουργό Πολιτισμού Jack Lang, την ηθοποιό Isabelle Huppert, το designer Marc Newson και το διευθυντή του Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης στο Παρίσι, Fabrice Hergott, τους φίλους του δηλαδή κι όχι διασημότητες.

Περισσότερα νέα και πλούσιο ρεπορτάζ στο People που κυκλοφορεί μαζί με το Πρώτο Θέμα αυτή την Κυριακή.